Lỡ việc vì những chuyến bay ‘delay’ kéo dài
Những chuyến bay bị “delay”, thay đổi giờ khởi hành… khiến hành khách chịu nhiều ảnh hưởng, kế hoạch bị đảo lộn.
Tỉ lệ các chuyến bay đúng giờ thể hiện năng lực khai thác của toàn bộ chuỗi cung ứng hàng không. Đảm bảo đúng giờ không chỉ tạo sự hài lòng cho hành khách mà còn góp phần xây dựng hình ảnh tích cực cho các hãng hàng không và cảng hàng không.
Lỡ việc, vật vã ở sân bay cả ngày vì hãng "delay kéo dài"
Giữa tháng 8 vừa qua, anh Đoàn Khánh Nguyên (ngụ phường Tam Bình, TP.HCM) có chuyến công tác tại Đà Nẵng. Hành trình trở lại TP.HCM vài ngày sau đó, anh bay trên chuyến VJ1629, dự định khởi hành lúc 21h. Anh Nguyên dự tính, chuyến bay hạ cánh tại Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất lúc 22h30, vẫn còn sớm đủ để anh tiếp tục đón xe công nghệ về nhà.
Thế nhưng, khi ra đến sân bay, hãng gởi email thông báo chuyến bay bị lùi giờ khởi hành đến 21h40 rồi lùi thêm một lần nữa tới 22h25. Kết quả là, gần 1h sáng ngày hôm sau anh mới đến sân bay Tân Sơn Nhất. Đêm khuya, không có người nhà hỗ trợ, anh Nguyên gặp nhiều khó khăn trong việc đón taxi để về nhà.
Một tuần sau đó, anh cùng gia đình về lại Đà Nẵng để thăm ông bà nhân dịp nghỉ lễ Quốc khánh 2/9. Lần này, anh không chọn bay cùng các hãng hàng không giá rẻ mà chọn hãng bay có chất lượng dịch vụ tốt hơn.
Theo kế hoạch, sau cuộc họp giao ban ở cơ quan lúc 5h30 chiều, anh đến thẳng sân bay Tân Sơn Nhất để khởi hành lúc 19h25 trên chuyến bay VN146. Khi đến sân bay quốc tế Đà Nẵng lúc 20h50, anh Nguyên sẽ cùng người em trai đang sống tại Đà Nẵng tiếp tục về nhà ông bà cách sân bay khoảng 80km.
Thế nhưng, chuyến bay này cũng không đúng lịch, đến gần 21h chuyến bay mới khởi hành. Kết quả, anh đáp xuống sân bay Đà Nẵng lúc 22h30 và phải ở lại Đà Nẵng một đêm do đã khuya, không kịp về nhà.
Cũng giống anh Nguyên, cuối tháng 8 vừa qua, anh Bùi Hữu Nghĩa (ngụ phường Dĩ An, TP.HCM) có cuộc họp với đối tác tại Hà Nội dự kiến diễn ra lúc 14h. Vì nhà xa, thời điểm đó giao thông đến sân bay Tân Sơn Nhất kẹt cứng khiến anh đến sân bay cũng vừa qua giờ quầy thủ tục của hãng đóng cửa, không nhận thêm khách.
Trong khi đó, Anh Nghĩa lại chưa kịp làm thủ tục online nên đành chấp nhận trả thêm hơn 1 triệu đồng để đổi sang chuyến bay gần nhất lúc 13h, đồng thời, thương lượng với đối tác để dời cuộc họp sang lúc 16h cùng ngày. Thế nhưng, chuyến bay mới này lại không khởi hành đúng giờ như dự kiến, anh Nghĩa tiếp tục không thể đến Hà Nội kịp cuộc hẹn với khách hàng sau lần trễ hẹn đầu tiên.
“Tôi nói vui là tôi đã xin lỗi và nộp phạt cho hãng bay vì đến trễ, rồi ngồi vật vờ mấy tiếng đồng hồ ở sân bay để nghe hãng bay xin lỗi lại mình sau đó”, anh Nghĩa dí dỏm cười trừ dù vừa mất thêm chi phí vừa lỡ luôn công việc làm ăn ngày hôm đó.
Trễ chuyến nhiều, nguyên nhân do đâu?
Anh Nguyên hay anh Nghĩa là một trong số hàng chục nghìn hành khách bị ảnh hưởng do hơn 8.000 chuyến bay chậm giờ trong tháng 8. Tình trạng chậm giờ/hoãn, hủy chuyến đã trở thành “vấn đề bình thường” trong ngành hàng không mà hành khách hầu như phải chấp nhận.
Tại phiên họp 49 ngày 5/9 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa qua, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cũng chia sẻ, hầu hết các đại biểu dự phiên họp đều đã “bay” rất nhiều lần, trong số đó, có những hãng bay đúng giờ nhưng cũng có những hàng “delay” nhiều, từ vài giờ đến thậm chí nửa ngày. Việc trễ chuyến gây ảnh hưởng rất nhiều đến trải nghiệm cũng như những kế hoạch cá nhân của khách bay.
Chia sẻ với Tạp chí Hàng không, ông Phạm Minh Nhựt, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Nha Trang – Khánh Hòa cũng cho biết, vì đặc thù công việc, ông thường xuyên phải bay đêm hoặc tranh thủ giờ nghỉ trưa để di chuyển. Trong khi ban ngày, ông Nhựt dành để làm việc với đối tác, khách hàng…
Thế nhưng, ông Nhựt chia sẻ, rất nhiều lần ông bị delay, hoãn chuyến dẫn đến kế hoạch công việc bị xáo trộn. Cùng với đó, hầu hết các chuyến bay đêm đến Khánh Hòa thời gian qua mà ông Nhựt đi đều bị “dồn chuyến”, khởi hành trễ. Theo ông Nhựt, sau một ngày làm việc mệt nhoài, dù phải bay đêm, ông cũng như nhiều nhân sự ngành du lịch khác muốn được khởi hành đúng giờ để có thể về nhà, nghỉ ngơi, lấy lại năng lượng.
Ở góc độ du lịch, ông Nhựt cho rằng, khi bị “delay”, khách bay sẽ chịu nhiều thiệt thòi. Cụ thể như với khách du lịch, thay vì đến khách sạn đúng giờ check-in, sau đó có thêm thời gian tận hưởng, nghỉ ngơi vui chơi, đón hoàng hôn ở bãi biển… thì phải vật vờ ở sân bay chờ khởi hành. Có khách đi du lịch 3 ngày nhưng vì delay, thời gian thực còn lại chỉ một nửa.
Số liệu của Cục Hàng không Việt Nam cho thấy, trong tháng 8/2025, các hãng hàng không Việt Nam khai thác hơn 25.500 chuyến bay, trong đó chỉ có 17.326 chuyến cất cánh đúng giờ. Tỷ lệ đúng giờ chung đạt 67,8%, giảm 4,3% so với tháng 7. Đáng chú ý, có tới hơn 8.000 chuyến bay bị chậm giờ, chủ yếu do tàu bay về muộn.
Trước đó, trong tháng 7/2025, tỷ lệ bay đúng giờ trung bình toàn ngành hàng không đạt 62,7%, tháng 6/2025 là 62,6%. Còn trong tháng 4/2025, tỷ lệ bay đúng giờ của hàng không Việt Nam chỉ còn 57,5%, xấp xỉ một nửa số chuyến bay khai thác khởi hành trễ.
Cũng theo phân tích, tổng hợp của Cục Hàng không Việt Nam, phần lớn nguyên nhân trễ chuyến trong tháng 8 là do tàu bay về muộn, với hơn 5.400 chuyến, chiếm trên 66,1%. Đây là hiện tượng quen thuộc trong hàng không, khi lịch quay vòng tàu bay quá dày đặc, chỉ cần một chuyến chậm ở đầu ngày cũng có thể kéo theo hàng loạt chuyến sau đó bị ảnh hưởng.
Bên cạnh đó, còn có khoảng 1.700 chuyến bị chậm do nguyên nhân từ phía hãng hàng không như phục vụ mặt đất, kỹ thuật, điều phối, chiếm 21,1%; 632 chuyến do yếu tố thương mại liên quan đến hành khách và thủ tục; 200 chuyến do quản lý và điều hành bay. Riêng lý do thời tiết chỉ khiến 277 chuyến bay bị trễ, chiếm tỷ trọng 3,4%.
Cần nhiều giải pháp “mạnh tay”
Các chuyên gia cho rằng, những “nút thắt” lớn nhất dẫn đến tình trạng trễ chuyến vẫn nằm ở khâu vận hành đội tàu bay, phản ánh sức ép hạ tầng và năng lực điều phối lịch bay chưa theo kịp nhu cầu tăng trưởng.
Để khắc phục tình trạng này, theo bà Nguyễn Thanh Hải, cần đưa việc có tỉ lệ bay đúng giờ cao như một tiêu chí để cấp slot cho hãng bay vào Luật Hàng không dân dụng (thay thế). Khi đó, sẽ khuyến khích hãng hàng không đảm bảo quyền lợi của khách hàng và khai thác hiệu quả các slot được cấp.
Gần đây, Vietnam Airlines cho biết tình trạng quá tải tại các sân bay, cơ sở hạ tầng hàng không không đủ trang thiết bị phục vụ mặt đất như hạn chế về chỗ đậu tàu bay, số lượng quầy phục vụ, nhân lực an ninh tại bộ phận xuất nhập cảnh... gây khó khăn cho các hãng trong việc khai thác các chuyến bay đúng lịch trình.
Một số sân bay còn xảy ra tình trạng thiếu cửa lên máy bay khi phục vụ khách mùa cao điểm. Tại một số sân bay lẻ, số lượng quầy làm thủ tục và xe thang còn thiếu dẫn đến tình trạng quá tải khi có những chuyến bay trùng giờ và làm ảnh hưởng đến thời gian quay đầu máy bay của hãng.
Tại Hội nghị Nâng cao Chỉ số khai thác đúng giờ (OTP) diễn ra hồi giữa tháng 6. Vietnam Airlines xác định rõ chỉ số đúng giờ OTP không chỉ là cam kết của hãng với hành khách, mà còn là lời khẳng định về chất lượng dịch vụ của ngành hàng không Việt Nam với mục tiêu chỉ số đúng giờ đạt ở mức 83%.
Ông Lê Hồng Hà - Tổng giám đốc Vietnam Airlines cho biết, năm 2025, Vietnam Airlines tiếp tục đặt mục tiêu chỉ số đúng giờ đạt ở mức 83%, là một mức khá tốt ở trong khu vực và trên thế giới.
Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện tại, hàng không đang đối diện với nhiều thách thức trong môi trường khai thác như điều kiện thời tiết, khó khăn do đứt gãy chuỗi cung ứng, thiếu hụt tầu bay… ảnh hưởng lớn đến chỉ số đúng giờ của các hãng bay nói chung và Vietnam Airlines nói riêng.
Ông Hồ Minh Tâm, Giám đốc Trung tâm điều hành khai thác của Vietnam Airlines cho biết, chỉ số OTP của ngành hàng không Việt Nam đang ở mức thấp khi chỉ đạt mức từ 58% đến 69%.
Để đạt được mục tiêu chỉ số OTP ở mức 83%, hãng bay này cần có nhiều giải pháp kịp thời, đồng bộ cùng sự phối hợp của nhiều đơn vị như cảng hàng không, đơn vị quản lý bay và cả từ phía cơ quan quản lý nhà nước.
Ông Hồ Minh Tấn, Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam cho biết, trong thời gian tới, Cục Hàng không Việt Nam sẽ đứng ra chủ trì một hội nghị cải thiện Chỉ số đúng giờ OTP với sự tham gia của nhiều đơn vị liên quan hơn nữa, để cùng nhau chia sẻ, tháo gỡ những vướng mắc hiện tại, hướng tới nâng cao chất lương dịch vụ của toàn ngành.