Mỹ dùng tên lửa gì đánh chìm 'tàu ma túy' Venezuela
Mỹ lần đầu tiên dùng hỏa lực quân sự đánh chìm “tàu ma túy” Venezuela, vừa phô diễn sức mạnh vũ khí vừa gửi thông điệp chính trị cứng rắn tới khu vực.
Ngày 2/9, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ tuyên bố quân đội Mỹ đã thực hiện một chiến dịch đặc biệt ở vùng biển Caribe, đánh chìm một tàu cao tốc được cho là chở ma túy xuất phát từ Venezuela.
Theo thông báo chính thức, vụ tấn công khiến 11 thành viên của băng đảng khét tiếng Tren de Aragua thiệt mạng. Đây là lần hiếm hoi Washington công khai sử dụng hỏa lực quân sự để đối phó với một nhóm tội phạm ma túy, qua đó đặt ra nhiều câu hỏi về chiến lược, mục tiêu cũng như hệ lụy đối với khu vực.
Đoạn video do ông Trump công bố trên mạng xã hội cho thấy con tàu phát nổ dữ dội, lửa bùng lên chỉ trong tích tắc. Góc quay từ trên cao hé lộ rằng mục tiêu được theo dõi bởi máy bay không người lái. Vụ nổ mạnh đến mức toàn bộ con tàu gần như bị xóa sổ, gợi ý rằng loại vũ khí được sử dụng có độ chính xác cao và sức công phá vừa đủ để hủy diệt mục tiêu cỡ nhỏ.
Các chuyên gia phân tích cho rằng khả năng lớn nhất là Mỹ đã dùng tên lửa AGM-114 Hellfire - loại vũ khí quen thuộc của UAV MQ-9 Reaper và trực thăng tấn công. Hellfire vốn nổi tiếng với độ chính xác và được sử dụng rộng rãi trong các chiến dịch chống khủng bố ở Afghanistan, Iraq và Syria. Với một xuồng cao tốc, lựa chọn này vừa mang tính hiệu quả, vừa thể hiện sự kiểm soát cao của quân đội Mỹ.
Một số chuyên gia cho rằng, Mỹ có thể sử dụng tên lửa Tomahawk. Đây là tên lửa hành trình tầm xa, có thể được phóng từ các chiến hạm như USS San Antonio hay USS Iwo Jima đang hiện diện trong khu vực. Tuy nhiên, Tomahawk thường dành cho mục tiêu kiên cố, có giá trị chiến lược. Việc sử dụng Tomahawk cho một xuồng cao tốc bị coi là lãng phí và không cần thiết.
Một ý kiến khác lại cho rằng Mỹ có thể sử dụng bom dẫn đường chính xác (JDAM, SDB). Nếu được triển khai từ tiêm kích hoặc máy bay ném bom, các loại bom này cũng có thể hủy diệt tàu nhỏ. Nhưng ở khu vực Caribe, lực lượng Mỹ chủ yếu triển khai UAV, trực thăng và tàu chiến, nên kịch bản này ít khả năng xảy ra hơn.
Vì sao Mỹ không bắt giữ mà “diệt thẳng tay”?
Một điểm gây chú ý là thay vì áp sát và bắt giữ để thu giữ tang vật, quân đội Mỹ lại lựa chọn tiêu diệt toàn bộ mục tiêu. Cách hành động này không phổ biến trong các chiến dịch chống ma túy truyền thống, vốn thường ưu tiên bắt giữ để phục vụ điều tra.
Theo giới quan sát, có ba lý do chính. Thứ nhất, Washington đã liệt Tren de Aragua vào danh sách “tổ chức khủng bố nước ngoài”, do đó việc tiêu diệt được coi là hợp pháp và tương đồng với cách Mỹ xử lý các nhóm cực đoan ở Trung Đông.
Thứ hai, hành động “đánh phủ đầu” gửi đi thông điệp răn đe rõ ràng Mỹ sẵn sàng áp dụng sức mạnh quân sự để xóa sổ các đường dây ma túy hoạt động sát lãnh thổ. Và cuối cùng, quyết định này còn mang màu sắc chính trị đối nội, cho thấy Tổng thống Trump quyết tâm cứng rắn trong vấn đề ma túy vốn là chủ đề được dư luận Mỹ đặc biệt quan tâm.
Ngay sau vụ việc, Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro đã lên án mạnh mẽ, gọi đây là “mối đe dọa lớn nhất trong 100 năm qua” đối với đất nước. Caracas cho biết hơn 8 triệu công dân đã đăng ký vào lực lượng dự bị quân sự, đồng thời tăng cường tuần tra lãnh hải. Động thái này cho thấy Venezuela xem vụ việc không chỉ là vấn đề chống tội phạm, mà còn là hành vi xâm phạm an ninh quốc gia.
Sự kiện cũng khiến nhiều quốc gia trong khu vực Caribe và Nam Mỹ lo ngại. Nếu Mỹ coi mọi tuyến vận chuyển ma túy là mục tiêu hợp pháp để tấn công, nguy cơ xảy ra nhầm lẫn với tàu dân sự hoặc tàu thuộc các nước láng giềng là hoàn toàn có thật. Điều đó có thể tạo ra căng thẳng ngoại giao và đẩy tình hình an ninh khu vực vào trạng thái bất ổn.
Trong nhiều thập kỷ qua, Mỹ đã đầu tư khổng lồ vào các chiến dịch chống ma túy tại Colombia và Mexico. Phương thức phổ biến thường là kết hợp giữa hỗ trợ tình báo, huấn luyện lực lượng địa phương và tuần tra, kiểm soát trên biển. Tuy nhiên, hiệu quả luôn bị đặt dấu hỏi, khi các đường dây buôn lậu vẫn tìm ra cách thích ứng.
Với động thái vừa qua, Washington dường như đang thử nghiệm cách tiếp cận mới là áp dụng mô hình chống khủng bố vào chống ma túy. Thay vì chỉ tuần tra và bắt giữ, Mỹ lựa chọn hủy diệt trực tiếp bằng hỏa lực chính xác. Điều này có thể làm gia tăng sức răn đe trong ngắn hạn, nhưng về dài hạn lại đặt ra nguy cơ khiến các băng đảng ma túy ngầm hóa hơn, hoặc liên minh chặt chẽ với các thế lực chính trị, quân sự trong khu vực.
Dù giới quân sự quan tâm đến loại vũ khí được sử dụng nhiều khả năng là Hellfire song bản chất của sự kiện nằm ở thông điệp chính trị. Ông Trump muốn chứng minh rằng cuộc chiến chống ma túy không chỉ là vấn đề nội trị, mà đã trở thành một phần trong chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia của Mỹ.
Thông điệp ấy có hai tầng ý nghĩa. Với trong nước, nó củng cố hình ảnh một chính quyền kiên quyết, dám ra tay mạnh mẽ để bảo vệ người dân trước “mối đe dọa ma túy”. Với quốc tế, nó nhắc nhở rằng Washington sẵn sàng mở rộng quyền hành động quân sự, không chỉ trong chống khủng bố mà còn trong những vấn đề an ninh phi truyền thống khác.
Từ góc nhìn quân sự, việc Mỹ sử dụng tên lửa chính xác để hủy diệt một xuồng ma túy cho thấy khả năng tác chiến linh hoạt và sự phối hợp hiệu quả giữa trinh sát, giám sát và hỏa lực. Nhưng từ góc nhìn chính trị, đây là một bước đi tiềm ẩn rủi ro: dễ làm leo thang căng thẳng với Venezuela, đồng thời tạo ra tiền lệ cho việc quân sự hóa các vấn đề an ninh phi truyền thống.
Liệu chiến lược “diệt thẳng tay” có thực sự mang lại hiệu quả trong cuộc chiến chống ma túy? Hay nó chỉ khiến khu vực Caribe trở thành điểm nóng mới trong quan hệ Mỹ - Nam Mỹ? Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào phản ứng tiếp theo của cả Washington lẫn Caracas, cũng như sự điều chỉnh chiến lược của các băng đảng ma túy vốn nổi tiếng về khả năng thích ứng.