Vì sao giá vé máy bay trẻ em ở Trung Quốc đắt hơn vé người lớn

Mùa hè là cao điểm của những chuyến du lịch gia đình, cũng là lúc nhiều bậc phụ huynh Trung Quốc tất bật đặt vé máy bay cho con. Thế nhưng thay vì được hưởng ưu đãi, không ít người ngỡ ngàng khi thấy giá vé trẻ em trên một số chặng lại cao hơn cả vé người lớn. Có trường hợp, mức chênh lệch lên tới 50 - 60%.

Hiện tượng “đảo ngược giá vé” này khiến dư luận bức xúc, nhiều phụ huynh so sánh với đường sắt, nơi trẻ em luôn được giảm nửa giá vé, và đặt câu hỏi: liệu chính sách vé máy bay dành cho trẻ có đang bất hợp lý?

Vì sao giá vé trẻ em “đảo ngược” so với người lớn?

Thực tế, tình trạng giá vé trẻ em cao hơn người lớn xuất phát từ nhiều nguyên nhân cộng hưởng. Trước hết là do chiết khấu vé người lớn. Ở nhiều chặng bay, giá vé người lớn được giảm sâu 30 - 40% giá gốc, nhất là mùa thấp điểm hoặc qua kênh OTA.

Khi đó, mức thực trả của người lớn thấp hơn cả 50% vốn là mốc để tính vé trẻ em, dẫn đến vé trẻ ngang bằng hoặc cao hơn. Nhiều phòng vé thậm chí còn gợi ý phụ huynh mua vé người lớn cho trẻ để tiết kiệm.

Nguyên nhân thứ hai là phụ thu nhiên liệu và phí hạ tầng. Vốn dĩ trẻ em được miễn phí phát triển hàng không và chỉ trả nửa phụ phí nhiên liệu.

Tuy nhiên, nếu mua vé trẻ em dựa theo giá vé người lớn khuyến mãi, một số hệ thống vẫn tính đủ phí như người lớn. Chỉ khiếu nại mới được hoàn trả, khiến phụ huynh bức xúc vì “con trả phí ngang bố mẹ”.

Thứ ba là chính sách hãng bay. Vé trẻ em thường bị ràng buộc vào khoang ghế nhất định. Nếu khoang áp dụng nửa giá đã hết, phụ huynh buộc phải mua khoang cao hơn. Một số hãng còn đưa ra nhiều loại vé trẻ em khác nhau với điều kiện hoàn đổi riêng, khiến giá thêm rối rắm.

Cuối cùng là giới hạn kỹ thuật của nền tảng đặt vé. Một số OTA gợi ý không chính xác hoặc tính nhầm thuế phí, khiến phụ huynh khó tìm được lựa chọn tối ưu.

Khảo sát 10 chuyến bay nội địa gần đây cho thấy có 6 chuyến vé trẻ em cao hơn vé người lớn, 3 chuyến ngang giá và chỉ 1 chuyến thấp hơn. Nghịch lý này phản ánh sự bất cập trong cách tính, khiến nhiều trẻ em thay vì được ưu đãi lại phải trả nhiều hơn cả người lớn.

Phản hồi từ các hãng hàng không

Trước phản ứng của dư luận, nhiều hãng bay lớn tại Trung Quốc đã chính thức lên tiếng giải thích về cách định giá vé trẻ em.

Hainan Airlines khẳng định hệ thống bán vé của hãng được lập trình để tự động xác định loại vé phù hợp. Nếu giá vé người lớn cao hơn nửa giá gốc, trẻ em sẽ được áp dụng mức 50% theo quy định.

Ngược lại, nếu vé người lớn đã giảm xuống thấp hơn mức đó, vé trẻ em sẽ được tính bằng đúng giá người lớn. Điều này giúp hành khách tiết kiệm hơn trong những tình huống vé khuyến mãi sâu.

China Eastern Airlines giải thích rằng ngoài loại vé trẻ em truyền thống ở mức nửa giá, phụ huynh còn có thể mua vé “tiêu chuẩn” cho con bằng đúng giá người lớn. Khi chọn hình thức này, trẻ em được hưởng đầy đủ quyền lợi về đổi, trả và hoàn vé giống hệt như người lớn, thay vì chịu những hạn chế như trước.

Chính sách tương tự cũng được China Southern Airlines áp dụng. Trẻ em đi cùng phụ huynh có thể mua vé bằng 50% giá thông thường của hạng vé cha mẹ lựa chọn, nhưng đồng thời vẫn có thể mua bằng giá người lớn nếu muốn hưởng quyền lợi linh hoạt hơn.

Air China thì duy trì song song hai lựa chọn: vé nửa giá và vé chiết khấu sâu. Theo hãng, tình huống vé trẻ em đắt hơn chủ yếu phát sinh khi khoang khuyến mãi cho người lớn đã hết chỗ, nên hệ thống buộc phải áp dụng mức nửa giá thông thường.

Từ phản hồi của các hãng có thể thấy, mặc dù khung pháp lý chung vẫn giữ nguyên cơ chế “50% giá vé người lớn”, nhưng trong thực tế, các hãng đều linh động cho phép trẻ mua vé theo giá người lớn khi điều đó tiết kiệm hơn.

Tuy nhiên, khác biệt nảy sinh ở điều kiện vé: vé trẻ em theo khung nửa giá thường có quy định hoàn, đổi hạn chế hơn, trong khi nếu phụ huynh mua vé trẻ em bằng giá người lớn thì quyền lợi và chính sách linh hoạt sẽ được áp dụng tương tự như vé người lớn.

Những giải thích này phần nào cho thấy nỗ lực của các hãng trong việc cân bằng giữa quy định và thực tế thị trường.

Góc nhìn pháp lý và lịch sử chính sách

Từ năm 1996, “Quy định vận tải hàng không dân dụng” đã quy định rõ trẻ em được mua vé với mức bằng 50% giá vé người lớn gốc, coi đây như một chính sách phúc lợi đặc thù. Suốt nhiều năm, cơ chế này được áp dụng ổn định, bảo đảm trẻ em luôn có ưu đãi so với người lớn.

Tuy nhiên, đến năm 2021, Trung Quốc ban hành Quy định quản lý dịch vụ hành khách hàng không công cộng, trong đó cho phép các hãng bay tự chủ định giá theo thị trường.

Đây được xem là bước tiến quan trọng trong cải cách, giúp các hãng linh hoạt cạnh tranh và phản ánh đúng cung - cầu, nhưng đồng thời cũng khiến “ưu đãi vé trẻ em” dần trở nên hình thức, nhất là khi vé người lớn thường xuyên được bán dưới giá 50% gốc.

Bên cạnh đó, Luật Bảo vệ thiếu niên Trung Quốc yêu cầu các doanh nghiệp vận tải công cộng, bao gồm hàng không, phải dành chính sách giảm giá hoặc miễn giảm cho trẻ em. Trên thực tế, nhiều phụ huynh cho rằng cách tính hiện nay khiến quy định này chỉ tồn tại trên giấy: trẻ em có thể không rẻ hơn người lớn, thậm chí có trường hợp còn đắt hơn.

Theo chuyên gia pháp luật Chúc Âm Giang, Phó Thư ký Hiệp hội Bảo vệ Quyền lợi Người tiêu dùng Trung Quốc, việc giảm giá cho trẻ là một chính sách phúc lợi, không thể để trở thành gánh nặng.

Ông cho rằng cần phải thay đổi phương thức tính toán: lấy giá vé thực tế mà người lớn đã trả làm cơ sở, sau đó áp dụng thêm một tỷ lệ ưu đãi cố định cho trẻ em. Cách tiếp cận này, theo ông, sẽ bảo đảm đúng tinh thần của luật, đồng thời tránh tình trạng lệch chuẩn giá vé vốn đang gây nhiều tranh cãi trong dư luận.

Minh bạch và điều chỉnh linh hoạt

Trước nghịch lý “vé trẻ em đắt hơn vé người lớn”, nhiều học giả và cơ quan giám sát giá cả cho rằng cần sớm tái định nghĩa cơ chế ưu đãi vé trẻ em. Theo họ, thay vì duy trì cứng nhắc mức 50% giá gốc, mức ưu đãi nên được tính dựa trên giá thực tế mà hành khách người lớn phải trả.

Chẳng hạn, nếu vé người lớn đã được khuyến mãi xuống còn 40% giá gốc, thì vé trẻ em có thể ở mức 30 - 35%, vừa đảm bảo ý nghĩa “ưu đãi”, vừa phù hợp với tinh thần phúc lợi cho trẻ em.

Song song, các hãng bay cần minh bạch thông tin hơn trong công bố chính sách. Hiện nay, nhiều phụ huynh phản ánh họ phải dò giá trên nhiều nền tảng, hoặc nhờ chia sẻ kinh nghiệm từ cộng đồng mạng, mới tìm được cách mua rẻ cho con.

Nếu hệ thống đặt vé hiển thị rõ ràng cơ sở tính toán vé trẻ em bao nhiêu, dựa trên loại giá nào, mức phí áp dụng ra sao thì sự tin cậy từ phía khách hàng chắc chắn sẽ được củng cố.

Ở tầm chính sách, các chuyên gia khuyến nghị Bộ Giao thông vận tải và Cục Hàng không dân dụng cần có hướng dẫn cụ thể hơn, nhằm đảm bảo trẻ em không bao giờ phải trả nhiều hơn người lớn trên cùng chuyến bay.

Quy định này, nếu được bổ sung, không chỉ phù hợp với tinh thần bảo vệ thiếu niên trong luật hiện hành, mà còn giúp ngành hàng không xây dựng hình ảnh công bằng và thân thiện với gia đình nhóm khách hàng vốn chiếm tỷ lệ đáng kể trong các mùa cao điểm.

Nhìn chung, chỉ khi chính sách ưu đãi được thiết kế sát thực tế và minh bạch trong thực thi, quyền lợi hành khách nhí mới thực sự được bảo đảm, thay vì bị “xóa nhòa” trong dòng chảy của cơ chế giá vé thị trường.

Việc giá vé trẻ em cao hơn người lớn không chỉ gây bức xúc cho phụ huynh mà còn làm giảm niềm tin vào chính sách hàng không. Đã đến lúc các hãng và cơ quan quản lý phải hành động: minh bạch cách tính, điều chỉnh linh hoạt dựa trên giá thực trả, và đảm bảo trẻ em luôn được hưởng ưu đãi đúng nghĩa. Đây không chỉ là quyền lợi, mà còn là thước đo công bằng xã hội.

Kha Linh