Việt Nam đặt mục tiêu xuất khẩu nhiên liệu hàng không bền vững
Việt Nam có lợi thế lớn về nguyên liệu tái tạo để sản xuất nhiên liệu hàng không bền vững với chi phí cạnh tranh, hướng tới xuất khẩu sang châu Âu, ASEAN.
Bộ Công Thương mới ban hành Chỉ thị về phát triển, ứng dụng nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) cho vận tải hàng không nhằm bảo vệ môi trường và đáp ứng các quy định quốc tế.
Đây là bước đi chiến lược để ngành hàng không Việt Nam giảm phát thải CO₂, phù hợp với mục tiêu của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO), cam kết của Việt Nam tại Thỏa thuận Paris và các quy định mới của các thị trường hàng không lớn như Liên minh châu Âu (EU).
Nhằm giảm thiểu lượng khí CO₂ phát thải từ hoạt động của ngành hàng không, Tổ chức Hàng không dân dụng Quốc tế (ICAO) đặt mục tiêu giữ mức phát thải CO₂ ổn định cho giai đoạn sau năm 2020 ở mức 85% so với năm 2019 (trước đại dịch Covid-19, khoảng 1,0 tỷ tấn), giảm 5% vào năm 2030, giảm mạnh trong các năm tiếp theo và đạt mức phát thải ròng về “0” vào năm 2050 theo Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu.
Một loạt các giải pháp đã được ICAO đưa ra nhằm đạt mục tiêu đã đề ra, trong đó, xác định cải tiến công nghệ, quy trình vận hành máy bay và sử dụng nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) là các giải pháp ưu tiên, ICAO yêu cầu các hãng hàng không thành viên thực hiện các giải pháp giảm phát thải CO₂ bắt buộc từ 2027.
Liên minh Châu Âu (EU) đã ban hành Quy định về đảm bảo hoạt động bình đẳng cho vận tải hàng không bền vững (ReFuelEU Aviation 2023/2405), áp dụng từ 1/1/2025 cho các quy định chính thức.
Theo đó, quy định cung ứng nhiên liệu cho các chuyến bay từ các sân bay của EU phải phối trộn tối thiểu 2% SAF vào Jet A-1 từ năm 2025, tăng dần lên 6% vào năm 2030, 20% vào năm 2035, tiếp tục nâng dần tỷ lệ và tiến tới đạt 70% vào năm 2050.
Thực hiện cắt giảm phát thải khí CO₂ theo xu hướng chung của thế giới và quy định của ICAO cũng như cam kết của Việt Nam về đưa phát thải ròng CO₂ về “0” vào năm 2050 và tuân thủ quy định của các thị trường hàng không lớn, các đơn vị quản lý ngành, các nhà cung cấp nhiên liệu bay và hãng hàng không của Việt Nam cần nhanh chóng xây dựng kế hoạch nghiên cứu phát triển, sản xuất, nhập khẩu và cung ứng SAF để thích ứng với yêu cầu của thực tiễn.
Bên cạnh mục tiêu môi trường, việc phát triển SAF còn mang lại lợi ích kinh tế lâu dài thông quan việc hình thành thị trường SAF nội địa và xuất khẩu ra các thị trường tiềm năng như EU và khu vực ASEAN.
Theo Bộ Công thương, Việt Nam có lợi thế lớn về nguyên liệu tái tạo như phụ phẩm nông nghiệp, dầu tái chế, sinh khối… để sản xuất SAF với chi phí cạnh tranh, hướng tới hình thành thị trường nội địa và xuất khẩu sang EU, ASEAN.
Bộ Công Thương yêu cầu Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước phối hợp với Bộ Xây dựng và các hãng hàng không trong và ngoài nước để nắm bắt kế hoạch, lộ trình cụ thể về nhu cầu sử dụng SAF.
Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước được yêu cầu xây dựng kế hoạch cung ứng SAF theo tiến độ, nhu cầu của các hãng hàng không, chỉ đạo các đơn vị sản xuất, kinh doanh nhiên liệu hàng không, các hiệp hội xăng dầu, Nhiên liệu sinh học trong việc lập kế hoạch, lộ trình sản xuất, nhập khẩu, phân phối SAF kịp thời.
Cục Xuất nhập khẩu được giao chủ trì phối hợp với Tổng cục Hải quan và các cơ quan hướng dẫn thủ tục nhập khẩu nguyên liệu, bán thành phẩm và thiết bị phục vụ sản xuất; nghiên cứu, đề xuất cơ chế tạo thuận lợi trong thông quan, kiểm tra chuyên ngành, áp dụng chính sách ưu đãi thuế nhằm hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư sản xuất SAF trong nước.
Cục Đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh và khuyến công chỉ đạo các tổ chức khoa học công nghệ chuyên ngành nghiên cứu phát triển, tiếp thu làm chủ các công nghệ sản xuất SAF; đồng hành cùng các đơn vị trong nước lựa chọn giải pháp công nghệ, thiết bị tiên tiến cho các dự án sản xuất SAF, phù hợp với đặc điểm kinh tế, xã hội và nguồn nguyên liệu là ưu thế của Việt Nam.
Đặc biệt, Bộ Công Thương yêu cầu Vụ Phát triển thị trường nước ngoài tìm hiểu khả năng về nguồn cung, kinh nghiệm đàm phán các hợp đồng mua SAF phù hợp với tình hình, đặc điểm và nhu cầu của Việt Nam; đánh giá các nước, các doanh nghiệp có tiềm năng, kinh nghiệm trong sản xuất, cung ứng công nghệ, thiết bị cho sản xuất SAF trên thế giới để hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm đối tác, nhà cung ứng phù hợp.
Với các hiệp hội xăng dầu, nhiên liệu sinh học, doanh nghiệp hàng không, Bộ Công Thương yêu cầu tham gia đề xuất các cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển nhiên liệu sinh học, SAF bao gồm ưu đãi về thuế, phí hoặc các hình thức hỗ trợ khác để giảm giá thành và nâng cao khả năng cạnh tranh của nhiên liệu sinh học, SAF nhằm đưa Việt Nam thành nhà sản xuất và cung ứng nhiên liệu sinh học, SAF của khu vực và thế giới.