Mật Vân – Bắc Kinh: “Thiết quân Lam Thiên” mở ra đường sống từ bầu trời

Trong những ngày cuối tháng 7 năm 2025, khi mưa lớn lịch sử đổ xuống vùng Bắc Kinh – Hà Bắc, hàng triệu người rơi vào cảnh bị cô lập bởi nước lũ và sạt lở nghiêm trọng.

Giữa cơn thịnh nộ của thiên nhiên, “Thiết quân Lam Thiên” – lực lượng trực thăng dân quân Trung Quốc – đã mở ra con đường sống từ bầu trời, cứu hàng trăm sinh mạng và vận chuyển hàng chục tấn hàng cứu trợ đến các khu vực không thể tiếp cận bằng đường bộ.

Chiến dịch tại huyện Mật Vân không chỉ là một trận đánh sinh tử với thời gian và địa hình hiểm trở, mà còn là minh chứng cho vai trò ngày càng không thể thay thế của hàng không cứu hộ trong thiên tai hiện đại.

Ba chiều cứu nạn: Kết nối “trên không + mặt đất”

Ngay khi mưa lũ tràn về khiến giao thông đường bộ tê liệt và hàng loạt ngôi làng ở Mật Vân rơi vào tình trạng cô lập hoàn toàn, Trung tâm chỉ huy khẩn cấp huyện Mật Vân đã kích hoạt chiến dịch cứu trợ hàng không khẩn cấp.

Dưới sự điều phối chặt chẽ của Bộ chỉ huy lực lượng vũ trang địa phương, chiến dịch lần này là sự phối hợp ba chiều hiếm có: máy bay trực thăng hoạt động trên không, lực lượng dân quân – cứu hộ triển khai dưới mặt đất, và toàn bộ hệ thống chỉ huy – hậu cần vận hành từ xa qua trạm điều phối trung tâm.

Mạng lưới này cho phép luân chuyển liên tục thông tin – vị trí – nhu cầu từ hiện trường về trạm chỉ huy, đồng thời phân công lộ trình bay theo thời gian thực cho tổ lái.

Trong ngày đầu tiên (28/7), các phi công của Công ty Hàng không Tổng hợp miền Bắc HNA – trực thuộc Tập đoàn Hoa Hữu – đã thực hiện thành công 4 lượt bay, với tổng cộng 3,1 giờ bay liên tục.

Các chuyến bay sử dụng dòng trực thăng hạng nhẹ có khả năng cơ động tốt trong địa hình đồi núi. Nhiệm vụ chính là trinh sát địa hình ngập lụt, xác định các cụm dân cư đang bị chia cắt, và đánh dấu tọa độ các điểm có thể thả hàng cứu trợ.

Việc kết hợp chặt chẽ giữa ba tầng hoạt động – bầu trời, mặt đất và trung tâm – đã tạo nên nền tảng vững chắc để chiến dịch cứu hộ được triển khai đồng bộ, hiệu quả và kịp thời.

Bay treo một càng, đưa sản phụ vượt lũ

Ngày 29/7, khi thực hiện một đợt thả hàng tiếp tế kéo dài hơn 6 giờ, tổ bay phát hiện một phụ nữ mang thai đang mắc kẹt giữa hai triền núi, nơi không có điều kiện hạ cánh do địa hình hẹp và độ dốc lớn.

Không gian bị hạn chế đến mức "càng đáp đôi" không thể đặt xuống. Tổ bay đã buộc phải áp dụng kỹ thuật "bay treo một càng" – một kỹ thuật phức tạp đòi hỏi kỹ năng điều khiển cực kỳ chính xác – để lơ lửng máy bay và đưa người gặp nạn lên bằng cáp. Bằng cách giữ trạng thái ổn định trong môi trường gió đổi hướng và địa hình dốc đứng, họ đã nhanh chóng đưa sản phụ đến nơi an toàn tại Sân bay Mật Vân.

Tình huống này cho thấy không chỉ trình độ kỹ thuật bay cao, mà còn là khả năng phản ứng nhanh và phối hợp giữa phi công, nhân viên cứu hộ, điều hành mặt đất.

Trong điều kiện mưa lớn, độ ẩm cao và tầm nhìn hạn chế, khả năng giữ thăng bằng trong thời gian dài để thực hiện một nhiệm vụ giải cứu cá nhân là minh chứng rõ ràng cho tinh thần chuyên nghiệp và sự dũng cảm của đội bay

Địa hình phức tạp và thời tiết khắc nghiệt

Trận mưa lũ tại Mật Vân không chỉ gây chia cắt mà còn đặt ra hàng loạt thách thức đối với năng lực bay: từ nhiệt độ trong buồng lái vượt 40 độ C, đến độ ẩm cao, gió xoáy và các khe núi hẹp.

Các ngôi làng nằm sâu trong thung lũng Yanshan bị che khuất bởi rừng rậm, lưới điện và cáp treo khiến trực thăng khó tiếp cận hoặc không có bãi hạ cánh tiêu chuẩn. Nhiều khu vực không bằng một nửa sân bóng rổ vẫn phải được lựa chọn làm điểm tiếp tế.

Các tổ bay buộc phải bay với quỹ đạo đặc biệt: kết hợp vòng cung, tránh dòng khí nhiễu và duy trì độ cao thấp để thực hiện thả hàng chính xác. Họ sử dụng dây treo và hệ thống giữ tải tĩnh để đảm bảo hàng tiếp tế – bao gồm thực phẩm, thuốc, nước sạch, đèn năng lượng – được giao đúng điểm.

Trong suốt chiến dịch, không chỉ kỹ năng bay mà cả sự kiên cường về thể lực lẫn tinh thần mới có thể duy trì hơn 6 giờ bay liên tục giữa điều kiện môi trường căng thẳng như vậy.

"Thiết quân Lam Thiên" bước ra từ thực địa

Không thuộc lực lượng quân đội chính quy, đội bay cứu hộ của HNA là hình mẫu cho lực lượng dân quân hàng không kiểu mới của Trung Quốc – hay còn gọi là "Thiết quân Lam Thiên". Được đào tạo chuẩn quân sự nhưng vận hành theo mô hình dân sự – bán quân sự, các đơn vị này có thể phản ứng nhanh theo lệnh điều động địa phương.

Tính đến ngày 31/7, họ đã thực hiện tổng cộng 30 phi vụ với hơn 20 giờ bay, tiếp cận 26 thị trấn và thôn bản, vận chuyển gần 10 tấn hàng cứu trợ.

Trong khi nhiều khu vực còn chờ mở lại các tuyến đường bộ, thì lực lượng này đã mở một "cầu hàng không dã chiến" bằng trực thăng – vừa tiếp tế, vừa khảo sát thiệt hại, vừa đưa người ra khỏi vùng nguy hiểm.

Theo Giám đốc công ty HNA – ông La Tĩnh – lực lượng này sẽ tiếp tục duy trì hoạt động đến khi toàn bộ các điểm bị cô lập được tiếp cận, đồng thời sẵn sàng hỗ trợ quá trình phục hồi sau thiên tai.

Ông phát biểu: "Là một thành viên của Dân quân Mật Vân, chúng tôi luôn đặt sự an toàn tính mạng và tài sản của người dân lên hàng đầu. Chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác với Nhóm Chỉ huy Khẩn cấp Lực lượng Vũ trang Nhân dân Quận và nỗ lực hết sức để hỗ trợ công tác tái thiết tại các khu vực bị thiên tai."

Đây không chỉ là một chiến dịch cứu hộ, mà còn là minh chứng cho cách hệ thống hàng không dân sự Trung Quốc từng bước tích hợp vào các nhiệm vụ an ninh phi truyền thống, góp phần bảo vệ dân sinh một cách chủ động và kịp thời.

Khi mặt đất bị chia cắt bởi thiên tai, bầu trời trở thành không gian cuối cùng để con người níu giữ sự sống. Chiến dịch cứu hộ tại Mật Vân không chỉ là một phản ứng khẩn cấp, mà là minh chứng cho vai trò không thể thay thế của hàng không cứu nạn trong thời đại biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan.

“Thiết quân Lam Thiên” – lực lượng dân quân hàng không kiểu mới – cho thấy một mô hình phản ứng linh hoạt, nhanh chóng và hiệu quả cao, dù không thuộc quân chính quy. Đây là hướng đi đáng để các quốc gia có địa hình phức tạp và thiên tai ngày càng gia tăng như Việt Nam tham khảo.

Kha Linh