"Cá mập bay" J-35 của Trung Quốc lộ diện

Cuối tháng 7/2025, loạt ảnh cận cảnh tiêm kích tàng hình J-35 xuất hiện trên Weibo hé lộ bước tiến mới của Trung Quốc: dòng chiến đấu cơ này đã bước vào giai đoạn lắp ráp – chế tạo để sẵn sàng biên chế cho tàu sân bay thế hệ mới.

Trước đó, CCTV từng vô tình ghi lại dây chuyền lắp ráp J-35 tại nhà máy Thẩm Dương, nơi các khung thân máy bay gắn móc hãm đà đang hoàn thiện sau lưng kỹ sư.

Giới quan sát nhận định việc công khai này là động thái có chủ ý, nhằm phô diễn tiến độ chương trình J-35 và năng lực quân sự trên biển ngày càng tăng của Bắc Kinh

Cựu giảng viên quân sự Song Zhongping cho biết hai chiếc J-35 mang số hiệu “0011” và “0012” đều đeo phù hiệu “Cá mập bay” và dòng chữ “Hải quân Trung Quốc”, cho thấy chúng thuộc lực lượng không quân hải quân và nhiều khả năng nằm trong lô sản xuất ban đầu chuẩn bị biên chế trên tàu Phúc Kiến.

12 năm từ FC-31 đến tiêm kích hạm J-35

J-35 có nguồn gốc từ nguyên mẫu tiêm kích tàng hình hạng trung FC-31 do Tập đoàn SAC phát triển bằng kinh phí tự túc, lần đầu bay thử năm 2012.

Không giống J-20 được nhà nước đầu tư, FC-31 trải qua gần một thập kỷ thử nghiệm độc lập, liên tục cải tiến thiết kế nhưng chưa được quân đội chấp thuận.

Đến khoảng năm 2021, biến thể hải quân hóa với cánh gấp, càng đáp gia cố và móc phóng mới chính thức xuất hiện và được định danh là J-35.

Ngày 29/10/2021, J-35 thực hiện chuyến bay đầu tiên; đến năm 2023, biến thể J-35A dành cho hoạt động trên đất liền cũng ra mắt và được trưng bày tại Chu Hải 2024 – dấu hiệu cho thấy chương trình đã chuyển sang giai đoạn tự tin công khai.

Tháng 7/2025, các máy bay mang số hiệu chính thức, phù hiệu Hải quân Trung Quốc lần đầu lộ diện, đánh dấu việc J-35 bước vào giai đoạn tiền sản xuất và chính thức gia nhập biên chế không quân hải quân.

Theo ước tính từ các chuyên gia phương Tây, nhà máy Thẩm Dương đã mở rộng dây chuyền riêng rộng 270.000 m² dành cho J-35, với công suất lên tới 100 chiếc mỗi năm – thể hiện rõ tham vọng thu hẹp nhanh khoảng cách với Mỹ về lực lượng tiêm kích hạm tàng hình.

Thiết kế tối ưu cho hoạt động trên tàu sân bay

J-35 có hình dáng khá giống F-35C của Mỹ – cùng là tiêm kích tàng hình đa năng, cánh gấp được, tầm bay và tải trọng lớn – nhưng vẫn mang nhiều nét riêng biệt.

Máy bay Trung Quốc dùng hai động cơ thay vì một, tăng độ an toàn khi hoạt động trên biển. Hệ thống xả kép được thiết kế để giảm tín hiệu hồng ngoại, giúp hạn chế nguy cơ bị tên lửa tầm nhiệt dẫn bắn.

J-35 dự kiến tích hợp radar AESA thế hệ mới, cảm biến quang-điện tử gắn trên mũ phi công và hệ thống quan sát toàn cảnh quanh thân – tương tự DAS trên F-35.

Các dữ liệu cảm biến sẽ được xử lý hợp nhất qua hệ thống điện tử hàng không mới, cung cấp góc nhìn 360 độ và giảm tải cho phi công trong môi trường tác chiến hiện đại.

Theo National Security Journal, J-35 có hệ thống liên kết dữ liệu bảo mật, cho phép chia sẻ thông tin với máy bay, tàu chiến, đơn vị phòng không trong tác chiến mạng trung tâm – biến nó thành mắt xích chiến đấu chứ không chỉ là một đơn vị đơn lẻ.

Khác với J-15 – vốn dựa trên thiết kế Su-33, chỉ cất cánh bằng nhảy cầu – J-35 được thiết kế từ đầu cho kiểu vận hành CATOBAR (cất cánh bằng máy phóng, hạ bằng móc hãm).

Khung thân và càng đáp được gia cố chịu lực lớn, cho phép máy bay vận hành ổn định trên boong tàu. Các cánh có thể gấp lại, tối ưu không gian trong nhà chứa.

J-35 có trọng lượng cất cánh tối đa khoảng 30 tấn, mang được 8 tấn vũ khí trong khoang, gồm tên lửa đối không, đối hạm và bom dẫn đường chính xác. Tầm bay chiến đấu ước tính 1.200 km, trần bay trên 15 km và tốc độ tối đa đạt Mach 1.8.

Nhiều nguồn tin cho biết J-35 sẽ sử dụng động cơ WS-21 (phát triển từ WS-13E) có lực đẩy mạnh hơn, phù hợp cho điều kiện cất hạ cánh trên tàu sân bay và hành trình tuần tiễu xa bờ.

Tác chiến mạng trung tâm cùng KJ-500 và J-16D

J-35 được kỳ vọng sẽ nâng cao đáng kể khả năng tác chiến mạng trung tâm của hải quân Trung Quốc khi phối hợp cùng máy bay cảnh báo sớm KJ-500/KJ-600 và máy bay chế áp phòng không J-16D. KJ-500 – “mắt thần” chủ lực của PLA – có thể phát hiện mục tiêu đường không từ khoảng 470 km, đóng vai trò chỉ huy bay, truyền tham số mục tiêu cho J-35 thực hiện tấn công ngoài tầm nhìn.

J-16D là máy bay tác chiến điện tử hiện đại, đảm nhiệm vai trò chế áp hệ thống radar, phòng không đối phương – tương đương EA-18G Growler của Mỹ.

Theo chuyên gia Brent Eastwood, hiệu quả của J-16D sẽ đạt mức tối đa khi hoạt động cùng KJ-500, tạo thành cụm chiến đấu kiểu “đôi bạn tác chiến” như F-35C và E-2D của Hải quân Mỹ.

Trong đội hình tàu sân bay Phúc Kiến tương lai, KJ-600 sẽ làm nhiệm vụ cảnh giới tầm xa, J-16D gây nhiễu mạng chỉ huy, còn J-35 đảm nhận thâm nhập – chiếm ưu thế trên không. Nhờ tàng hình và liên kết dữ liệu thời gian thực, J-35 có thể tấn công mà vẫn ẩn mình trước radar đối phương.

Dù tính năng J-35 chưa được công bố đầy đủ, truyền thông Trung Quốc cho rằng mẫu này tiệm cận F-35C về tàng hình, cảm biến và tác chiến hợp nhất.

Giới chuyên gia phương Tây thận trọng hơn nhưng thừa nhận J-35 đã thu hẹp đáng kể khoảng cách công nghệ, nhất là khi Trung Quốc sở hữu năng lực đóng tàu và sản xuất quy mô lớn có thể bắt kịp Mỹ trong tương lai gần.

Tuyên bố chiến lược về khả năng kiểm soát biển xa

Sự ra đời của J-35 trên tàu Phúc Kiến không chỉ đơn thuần bổ sung một loại máy bay chiến đấu mới, mà còn mang ý nghĩa chiến lược về tham vọng hải quân của Trung Quốc.

Theo phân tích trên National Security Journal, việc đưa J-35 vào biên chế sẽ “tăng cường đáng kể khả năng phô diễn sức mạnh không quân của Trung Quốc trên các vùng biển trọng yếu như Biển Đông, Hoa Đông và Tây Thái Bình Dương”, đồng thời tạo ra một đối trọng đáng kể trước các hoạt động của máy bay F-35B/C Mỹ trong khu vực.

Nói cách khác, Bắc Kinh đang phát tín hiệu rằng họ có đủ năng lực vươn tầm ảnh hưởng ra biển xa, thách thức ưu thế quân sự mà Mỹ và đồng minh duy trì bấy lâu trên các vùng biển quốc tế. J-35 được đánh giá sẽ thay thế dần phi đội J-15 đời cũ, đưa không quân hải quân Trung Quốc bước sang kỷ nguyên tàng hình và tác chiến lấy mạng làm trung tâm.

Với J-35 và tàu Phúc Kiến, hải quân Trung Quốc lần đầu sở hữu một cụm tác chiến hàng không mẫu hạm thế hệ mới có khả năng hoạt động trong môi trường tác chiến hiện đại, đối trọng với các cụm tàu sân bay Mỹ.

Các chuyên gia nhận định rằng J-35 chính là câu trả lời trực tiếp của Trung Quốc đối với F-35C của Mỹ. Máy bay này kết hợp công nghệ tàng hình, khả năng triển khai trên tàu sân bay và liên kết tác chiến mạng, thể hiện bước tiến vượt bậc về kỹ thuật quân sự.

Sự xuất hiện của J-35 vì thế không chỉ bổ sung năng lực tác chiến cho hải quân Trung Quốc, mà còn là tuyên bố mang tính chiến lược: Trung Quốc sẵn sàng vươn ra đại dương xa, bảo vệ lợi ích trên biển và cạnh tranh ảnh hưởng với các cường quốc hàng hải.

Như nhận định của Economic Times, kể từ nay Mỹ không còn “một mình một sân” về tiêm kích tàng hình trên biển, và sẽ phải chuẩn bị đối phó với một hải quân Trung Quốc hiện đại hóa nhanh chóng, có tham vọng và năng lực tiệm cận sức mạnh của mình. Việc J-35 chuẩn bị triển khai trên tàu Phúc Kiến chính là dấu mốc xác lập giai đoạn mới trong cuộc cạnh tranh chiến lược đó.

Kha Linh