Bay đi làm không còn là chuyện viễn tưởng
Taxi bay đang đến gần hơn bao giờ hết — với mức giá chỉ ngang Uber Black. Nhưng để cất cánh thật sự, ngành này còn phải vượt qua nhiều rào cản.
Vào một buổi sáng gần đây tại trung tâm thành phố, Eric Allison – Giám đốc sản phẩm của Joby Aviation – ngồi vào ghế sau một chiếc taxi bay sáu cánh quạt bóng bẩy và bắt đầu kể về tương lai di chuyển đô thị.
"Hãy tưởng tượng bạn mở ứng dụng Uber và chọn mục 'Joby'," Allison nói. "Một chiếc ô tô sẽ đến đón bạn tới sân bay thẳng đứng gần nhất. Ở đó, bạn sẽ cùng ba hành khách khác lên một chiếc eVTOL – máy bay điện cất hạ cánh thẳng đứng – và bắt đầu hành trình."
Chuyến bay dài 32 km xuyên qua thành phố đông đúc diễn ra êm ái và nhanh chóng. Chiếc eVTOL cất cánh như trực thăng, rồi chuyển sang chế độ máy bay. Sau khi hạ cánh gần sân bay, hành khách chỉ cần đi bộ một đoạn ngắn là tới cổng lên máy bay thương mại.
Điều đặc biệt? Mức giá cho trải nghiệm này được kỳ vọng sẽ tương đương dịch vụ Uber Black, thay vì mức phí cao ngất ngưởng như trực thăng.
"Bạn có được sự êm ái, tốc độ và hiệu suất của máy bay – nhưng với sự linh hoạt của trực thăng," Allison chia sẻ, "đây là điều cần thiết để biến taxi bay thành lựa chọn phổ biến".
Taxi bay: Giấc mơ thành hình
Những chiếc eVTOL như của Joby – công ty có trụ sở tại Santa Cruz, California – đã bắt đầu bước vào giai đoạn thử nghiệm khắt khe. Sau chuyến bay có phi công đầu tiên được thực hiện thành công, Joby kỳ vọng sẽ đưa hành khách bay tại Dubai ngay trong năm tới.
Archer Aviation – một công ty taxi bay khác tại California – cũng đặt mục tiêu tương tự. CEO Adam Goldstein cho biết công ty sẽ giao máy bay đầu tiên cho Abu Dhabi vào cuối năm nay, đồng thời là đối tác vận chuyển chính thức của Thế vận hội Los Angeles 2028.
"Giấc mơ 'ô tô bay của tôi đâu rồi?' đang dần trở thành hiện thực", Goldstein nói, "Và năm nay là bước ngoặt"
Giấc mơ nào cũng có rào cản
Các chuyên gia cho rằng ngành eVTOL còn nhiều thách thức trước khi được triển khai rộng rãi:
Công nghệ pin: Các mẫu eVTOL hiện vẫn phụ thuộc vào pin lithium-ion – chưa đủ mạnh cho hành trình dài và ổn định.
Thử nghiệm điều kiện thực tế: Cần kiểm tra máy bay trong môi trường khắc nghiệt như sương mù, nhiệt độ cao hay vùng trời dày đặc lưu lượng.
Hạ tầng mặt đất: Từ trạm sạc, sân bay thẳng đứng đến quy trình xử lý mặt đất đều phải được xây mới.
Kiểm soát không lưu: Hệ thống hiện tại đã quá tải, không thể xử lý thêm loại hình bay mới.
Nhân sự: Cần đào tạo đội ngũ phi công và bảo trì riêng cho eVTOL.
Giáo sư Blake Stringer từ Đại học Bang Ohio dự đoán, ít nhất 5 năm nữa, taxi bay mới có thể hoạt động thường xuyên tại các thành phố lớn. Và để mở rộng trên toàn quốc, cần sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ chính phủ.
Chính phủ và doanh nghiệp vào cuộc
Các dấu hiệu hỗ trợ dần xuất hiện. Cơ quan Hàng không Liên bang (FAA) đang xây dựng quy trình cấp phép cho eVTOL.
Tháng trước, Tổng thống Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp tạo chương trình thí điểm "ô tô bay". Goldstein cho rằng: "Đây là tín hiệu rõ ràng cho FAA rằng lĩnh vực này là ưu tiên cấp thiết. Và nó giúp thu hút các nguồn lực tốt hơn cho toàn ngành".
Cuộc đua toàn cầu: Mỹ không muốn bị bỏ lại phía sau
Bang Michigan đang nỗ lực trở thành trung tâm hàng không thế hệ mới. Thống đốc Gretchen Whitmer đã khởi động Sáng kiến Di chuyển Trên không Tiên tiến, bao gồm dự án bay thử nghiệm M-Air do Đại học Michigan triển khai, với đường bay dài 64 km giữa Ann Arbor và ga trung tâm Detroit.
Từ giao thông đô thị đến... chiến trường
Ngoài phục vụ di chuyển đô thị, các công ty eVTOL cũng nhắm đến thị trường quốc phòng.
Joby đang phát triển phiên bản máy bay tự hành sử dụng hệ thống điện-hydro, có thể hoạt động trong thời gian dài tại chiến trường. Archer thì hợp tác với Anduril Industries – công ty nổi tiếng trong lĩnh vực tự động hóa quân sự – để phát triển phiên bản lai của máy bay Midnight.
"Quốc phòng sẽ là thị trường lớn trong giai đoạn đầu," Goldstein dự đoán. "Số lượng máy bay cần cho quân đội phương Tây trong 10 năm tới có thể vượt xa nhu cầu dân sự".
Các hãng xe lớn không đứng ngoài cuộc
Toyota (đầu tư vào Joby) và Stellantis (hậu thuẫn cho Archer) đều đã rót hàng trăm triệu USD vào eVTOL và hỗ trợ thiết lập cơ sở sản xuất.
Joby tăng gấp đôi công suất tại nhà máy ở Marina, California và xây thêm cơ sở ở Dayton, Ohio.
Archer đã hoàn tất nhà máy rộng 400.000 ft² tại Georgia và đang sản xuất phiên bản thử nghiệm.
Thế vận hội 2028: Sân khấu toàn cầu cho taxi bay
Archer kỳ vọng Thế vận hội Los Angeles 2028 sẽ là thời khắc bùng nổ của taxi bay – nơi những chiếc eVTOL Midnight đưa vận động viên, quan chức và khách VIP vượt qua "địa ngục giao thông" nổi tiếng của thành phố.
"Thế vận hội là cách tốt nhất để chứng minh Mỹ dẫn đầu ngành hàng không mới," Goldstein nói. "Đây không chỉ là đổi mới công nghệ – mà là tạo ra cả một ngành công nghiệp với hàng nghìn việc làm".