Thái Lan - Campuchia mở rộng lệnh cấm bay
Căng thẳng biên giới giữa Thái Lan - Campuchia đã buộc 2 nước phải mở rộng lệnh cấm bay.
Tính đến 9h sáng 27/7, giao tranh tại khu vực biên giới Thái Lan – Campuchia tiếp tục diễn biến căng thẳng và bước sang ngày thứ tư.
Căng thẳng giữa Thái Lan và Campuchia nổ ra từ ngày 24/7 đã lan rộng tới nhiều địa điểm mới, trong đó có tỉnh Trat, Thái Lan và Pursat (Campuchia), cách xa các khu vực tranh chấp truyền thống.
Thông tin từ hai phía cho biết tổng số người thiệt mạng đã vượt mốc 30 người. Thái Lan xác nhận có ít nhất 20 người tử vong, bao gồm 14 dân thường và 6 binh sĩ.
Phía Campuchia ghi nhận 13 người chết, trong đó có 5 binh sĩ. Ngoài ra, hàng trăm người bị thương, chủ yếu là dân thường.
Không phận bị hạn chế, cảnh báo rủi ro hàng không
Trong bối cảnh giao tranh tiếp diễn ác liệt, không quân Thái Lan đã tuyên bố thiết lập vùng cấm bay tạm thời dọc theo khu vực biên giới phía đông bắc, bao trùm nhiều khu vực dân cư gần các điểm nóng.
Bộ Quốc phòng Thái Lan khẳng định biện pháp này nhằm bảo đảm an toàn cho các hoạt động quân sự và ngăn chặn nguy cơ máy bay dân sự bị ảnh hưởng bởi pháo kích qua lại giữa hai bên.
Tuy nhiên, việc mở rộng vùng cấm bay đã làm dấy lên lo ngại trong khu vực, đặc biệt là đối với các hãng hàng không dân dụng, khi nhiều chuyến bay buộc phải chuyển hướng hoặc hủy lịch trình bay gần khu vực biên giới.
Giới phân tích cảnh báo rằng việc áp đặt vùng cấm bay đơn phương mà không có sự phối hợp khu vực hoặc quốc tế có thể tạo tiền lệ nguy hiểm, làm phức tạp thêm môi trường an ninh Đông Nam Á vốn đã nhạy cảm.
Đại diện Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) hôm nay cũng kêu gọi các bên “cẩn trọng trong việc áp đặt vùng cấm bay, bảo đảm nguyên tắc an toàn hàng không và quyền tiếp cận không phận quốc tế”, đồng thời đề nghị ASEAN đóng vai trò trung gian trong việc thiết lập hành lang bay an toàn giữa hai quốc gia.
Hàng trăm nghìn người phải sơ tán, giáo dục tê liệt
Tác động của cuộc xung đột không chỉ dừng lại ở thương vong hay các lệnh cấm bay mà còn lan rộng đến dân thường, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục.
Hơn 138.000 người tại Thái Lan đã được sơ tán khỏi vùng biên giới, trong khi Campuchia cũng ghi nhận hơn 35.000 người phải rời khỏi nơi cư trú.
Bộ Giáo dục Campuchia thông báo đóng cửa 536 trường học tại năm tỉnh chịu ảnh hưởng trực tiếp từ xung đột, bao gồm Oddar Meanchey, Banteay Meanchey, Preah Vihear, Koh Kong và Pursat, khiến khoảng 130.000 học sinh và giáo viên không thể đến lớp.
Phía Thái Lan cũng quyết định tạm dừng hoạt động 751 trường học dọc biên giới, đồng thời triển khai các biện pháp sơ tán học sinh, hướng dẫn các phương án giảng dạy thay thế.
Thái Lan và Campuchia phát tín hiệu trái chiều về thiện chí
Quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai cho biết Bangkok đồng ý về nguyên tắc đối với đề xuất ngừng bắn, song nhấn mạnh Campuchia cần thể hiện “thiện chí thực sự”.
Ông cho biết đã nhờ Tổng thống Mỹ chuyển lời tới Phnom Penh về mong muốn tổ chức đối thoại song phương sớm nhất có thể.
Trong diễn biến mới nhất, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông đã có các cuộc điện đàm riêng rẽ với Thủ tướng Campuchia Hun Manet và quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai, nhằm thúc đẩy một thỏa thuận ngừng bắn.
Ông Trump tuyên bố hai bên đã đồng ý gặp nhau ngay lập tức để thảo luận chấm dứt xung đột, đồng thời cảnh báo sẽ không ký bất kỳ thỏa thuận thương mại nào nếu giao tranh tiếp tục.
Ông khẳng định cả hai quốc gia “đều mong muốn hòa bình” và quay trở lại bàn đàm phán thương mại.
Trong khi đó, Thủ tướng Campuchia Hun Manet khẳng định ủng hộ đề xuất ngừng bắn ngay lập tức và vô điều kiện.
Trên trang Facebook cá nhân, ông Hun Manet nhấn mạnh chìa khóa cho việc chấm dứt xung đột nằm ở việc Thái Lan phải thực tâm theo đuổi giải pháp hòa bình.
Là Chủ tịch luân phiên ASEAN 2025, Malaysia đã nhanh chóng vào cuộc và đóng vai trò trung gian hòa giải. Thủ tướng Anwar Ibrahim đưa ra đề xuất ngừng bắn không điều kiện, nhận được sự ủng hộ của cả Campuchia và Thái Lan.
Tối 26/7, Bộ Ngoại giao Malaysia ra tuyên bố kêu gọi hai bên ngừng giao tranh ngay lập tức và quay lại bàn đàm phán dựa trên tinh thần ASEAN đoàn kết và láng giềng hữu nghị.
Phía Thái Lan cho biết sẵn sàng tiến hành đàm phán song phương hoặc thông qua trung gian Malaysia, cho thấy một bước tiến tích cực về ngoại giao.
Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã tổ chức họp khẩn ngày 25/7, với sự tham dự của đại diện hai nước.
Đại sứ Campuchia tại LHQ kêu gọi ngừng bắn vô điều kiện và thúc đẩy giải pháp hòa bình. Phía Thái Lan tái khẳng định sẵn sàng đàm phán, nhưng đòi hỏi sự cam kết từ Campuchia.
Cùng ngày, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị trong cuộc gặp với Tổng Thư ký ASEAN tại Bắc Kinh khẳng định Bắc Kinh sẵn sàng đóng vai trò xây dựng, giữ lập trường khách quan, và cho rằng nguồn gốc tranh chấp hiện nay bắt nguồn từ di sản thuộc địa để lại trong quá khứ.
Liên hợp quốc, UNICEF và nhiều tổ chức quốc tế cũng kêu gọi các bên bảo vệ dân thường, đặc biệt là trẻ em trong vùng xung đột, đồng thời kiềm chế tối đa nhằm tránh leo thang thêm nữa.
Dù các tín hiệu ngoại giao đã bắt đầu rõ nét hơn trong 48 giờ qua, giới phân tích nhận định khả năng đạt được một thỏa thuận ngừng bắn tạm thời là có, nhưng còn mong manh.
Nguy cơ chiến sự tiếp tục âm ỉ vẫn hiện hữu nếu hai bên không vượt qua được nghi kỵ lịch sử, đặc biệt trong bối cảnh các bên vẫn đang cáo buộc lẫn nhau “gây hấn” và chỉ trích đối phương thiếu thiện chí.
Việc Tổng thống Mỹ, ASEAN và Trung Quốc cùng lúc can thiệp được coi là một dấu hiệu tích cực, nhưng giới quan sát nhấn mạnh, chỉ đối thoại thực chất, minh bạch và có cơ chế giám sát rõ ràng mới có thể đưa Thái Lan và Campuchia ra khỏi vòng xoáy xung đột hiện nay.