Người làm hàng không trải lòng: Khi an toàn được đặt trên cả thời gian
Nam Bình•24/07/2025 06:49
Mỗi khi có sự thay đổi về lịch bay, hành khách nhận được thông báo ngắn gọn, thế nhưng, phía sau đó là cả một hệ thống phải vận hành hết công suất.
Một guồng quay âm thầm của hàng trăm nhân sự nhằm giữ vững yếu tố quan trọng nhất trong lĩnh vực hàng không, kể cả ngày mưa dông hay nắng đẹp: An toàn!
Không chỉ là một thông báo ngắn gọn
Anh Tạ Quang Anh, Chuyên viên Trung tâm Điều hành Khai thác (SOC) của Vietnam Airlines tại sân bay Nội Bài, chia sẻ với mỗi thông báo thay đổi lịch bay, cả hệ thống phải vận hành hết công suất.
Đội ngũ nhân sự từ bộ phận phục vụ mặt đất, tổ bay, kỹ thuật, kiểm soát không lưu… tất cả đều phải đồng bộ, nhịp nhàng để đưa ra các phương án điều chỉnh trong tích tắc.
“Chỉ một thay đổi nhỏ về giờ cất cánh cũng có thể ảnh hưởng dây chuyền tới hàng chục chuyến bay khác. Trong khi đó, mỗi quyết định dù nhỏ nhất tại sân bay thì đều có thể ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn chuyến bay và trải nghiệm của hành khách", anh nói.
Chằng néo máy bay ứng phó bão số 3 tại Cảng hàng không quốc tế Nội Bài. Ảnh: NIA.
Ở vị trí là chuyên viên Trung tâm Điều hành Khai thác, công việc của anh Quang Anh bắt đầu từ sáng sớm bắt đầu bằng việc rà soát lại toàn bộ tình hình khai thác, kiểm tra các khu vực như quầy check-in có vận hành ổn định không, phòng chờ thương gia đã chuẩn bị đầy đủ dịch vụ chưa. Tiếp đó là hành lý, suất ăn, tổ bay, phương tiện mặt đất…
“Tất cả phải khớp với kế hoạch của hãng, phải đúng tiêu chuẩn dịch vụ, bất kỳ một thay đổi nhỏ nào cũng đủ để làm xáo trộn cả hành trình”, anh Quang Anh chia sẻ.
Theo anh Quang Anh, khi có thay đổi về lịch khai thác, đại diện hãng bay như anh sẽ nhanh chóng tiếp nhận thông tin từ Trung tâm Điều hành Khai thác hoặc các bộ phận liên quan, sau đó kết nối với các bộ phận mặt đất, kỹ thuật, an ninh về dịch vụ hành khách và tổ bay.
Tất cả đều phải diễn ra khớp nhịp trong thời gian ngắn nhất nhằm đảm bảo cả hệ thống vận hành trôi chảy.
Đằng sau những thông báo chậm chuyến bay ngắn gọn, là guồng quay của đội ngũ hàng trăm nhân sự tại sân bay. Ảnh minh họa: VNA.
Tuy vậy, không phải lúc nào hãng bay cũng kiểm soát được nhịp vận hành. Anh Quang Anh nhớ lại trong một dịp cận Tết Nguyên đán, ở sân bay Vinh, Vietnam Airlines có 5 chuyến bay từ TP.HCM về Vinh nhưng không thể hạ cánh vì sương mù dày đặc, không đủ điều kiện để hạ cánh an toàn. Các chuyến bay này sau đó phải chuyển hướng hạ cánh xuống Nội Bài.
Hành khách sau khi đáp Nội Bài sẽ được điều phối đưa về Vinh bằng đường bộ. Có đến 900 hành khách, kể cả người già và khoảng 20 trẻ em dưới 2 tuổi bị ảnh hưởng.
Ban đầu khi nghe đến phương án đó thì khách hàng phản ứng rất gây gắt vì ai cũng mệt mỏi, cũng mong muốn được về nhà trong dịp Tết. Hơn nữa, việc điều phối xe thời điểm đó cũng không hề đơn giản.
“Chúng tôi phải trấn an từng nhóm khách, giải thích rõ lý do vì sao không thể hạ cánh. Riêng một gia đình có em bé sơ sinh mới một tháng tuổi không thể di chuyển bằng đường bộ, hãng đã sắp xếp bay chuyến sớm nhất trong sáng đó để bé về nhà an toàn”, anh Quang Anh nhớ lại.
Khi thời tiết không phải yếu tố duy nhất
Trên thực tế, không chỉ mưa to hay bão mới khiến lịch trình hàng không xáo trộn. Đại diện hãng hàng không Vietnam Airlines cho biết, có những thời điểm, thời tiết tại sân bay khởi hành rất đẹp, trời trong, nắng nhẹ… nhưng lịch trình bay vẫn phải thay đổi.
“
Chỉ cần một thay đổi nhỏ cũng có thể tạo ra các ảnh hưởng dây chuyển đến toàn bộ hoạt động bay
Anh Tạ Quang Anh, Chuyên viên SOC của Vietnam Airlines tại sân bay Nội Bài
Lý do đầu tiên đằng sau những điều chỉnh này có thể là vì sân bay đến đang có điều kiện thời tiết không thuận lợi, nhiều gió lớn hay mưa to hoặc thời tiết nhiễu động, không đảm bảo an toàn cho việc hạ cánh.
Đặc biệt, gió giật mạnh hoặc thay đổi hướng gió đột ngột trong quá trình tiếp cận hạ cánh yêu cầu phi công phải bay vòng chờ (holding pattern) để đảm bảo an toàn tối đa. Còn sương mù hoặc mây tầng thấp làm giảm tầm nhìn của phi công cũng là điều kiện khiến máy bay không thể hạ cánh.
Ngoài ra, sau khi một vùng thời tiết xấu tan, các chuyến bay bị dồn lại trước đó sẽ cùng lúc hoạt động trở lại. Điều này tạo ra khung giờ cao điểm tại sân bay. Lúc này, máy bay sẽ cất cánh tương tự theo sự điều phối của không lưu để đảm bảo trật tự.
Hành khách bị delay, ngồi chờ khắp các dãy ghế tại Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất. Ảnh: Trần Khánh.
Cuối cùng, lý do quan trọng nhất là hiệu ứng dây chuyền. Một chiếc máy bay thường phải thực hiện nhiều chặng bay liên tiếp trong ngày. Nếu một chặng bay đầu tiên bị ảnh hưởng bởi thời tiết, lịch trình của các chặng bay sau đó cũng sẽ được điều chỉnh theo.
Không chỉ máy bay mà lịch trình của tổ bay và các dịch vụ mặt đất cũng được kết nối trong một dây chuyền để đảm bảo mọi thứ vận hành dịp nhanh và an toàn nhất.
Còn theo anh Quang Anh, có những lúc trời trong xanh nhưng sân bay điểm đến đang trong tình trạng quá tải hoặc có hoạt động đặc biệt như chuyên cơ, bay quân sự khiến toàn bộ lịch bay dân dụng phải điều chỉnh.
“Mỗi chiếc máy bay giống như một phần của đoàn tàu đang vận hành liên tục. Chỉ cần một toa dừng lại, cả đoàn sẽ phải điều chỉnh theo. Điều đó không có nghĩa là lỗi, mà là một sự đánh đổi cần thiết để đảm bảo an toàn và tối ưu hóa khai thác”, phía Vietnam Airlines lý giải.
Giữ vững nhịp vận hành trong mọi tình huống
Với anh Tạ Quang Anh và đội ngũ đại diện hãng tại sân bay, nhịp làm việc gần như không ngừng nghỉ. Một ngày có thể bắt đầu từ tinh mơ hoặc kéo dài đến tận khuya.
Trong những tình huống như chuyến bay đổi cửa, delay hay chuyển hướng hạ cánh, đại diện hãng cũng là người trực tiếp tiếp xúc hành khách để giải thích, hỗ trợ và làm dịu tình hình.
“Tôi luôn tự nhắc mình rằng hành khách đang nhìn vào mình như một người đại diện cho cả hãng bay. Do đó, trong mọi tình huống dù khó khăn, vẫn phải giữ bình tĩnh, rõ ràng và trách nhiệm”.
Có những thời điểm, chỉ một thông báo trễ giờ trên màn hình hoặc tiếng loa phát thanh trong nhà ga là dấu hiệu duy nhất hành khách nhận được. Nhưng đằng sau đó, hàng loạt bộ phận đang phải hành động trong vòng vài phút, thậm chí vài giây, để điều phối phương án dự phòng.
Tại sân bay quốc tế Nội Bài, mỗi ngày có hàng trăm chuyến bay cất – hạ cánh. Chỉ cần một sự cố nhỏ, nếu không xử lý kịp thời, sẽ tạo ra hiệu ứng lan rộng khắp cả hệ thống.
“Chúng tôi là người phải giữ được nhịp, giữ được sự ổn định. Mọi phương án đều phải được tính trước, lên kịch bản kỹ lưỡng vì mục tiêu an toàn”, anh Quang Anh chia sẻ.
Theo thống kê từ Cục Hàng không Việt Nam, trong hai ngày 21 và 22/7, tổng cộng có 48 chuyến bay nội địa và quốc tế bị chậm, chuyển hướng hoặc hủy do ảnh hưởng của bão số 3 khiến hơn 7.600 hành khách bị ảnh hưởng.
Riêng tại Cảng HKQT Nội Bài, trong ngày 22/7 có 4 chuyến bay nội địa phải delay hoặc chuyển hướng, 624 hành khách bị ảnh hưởng; Cảng HKQT Vân Đồn có 2 chuyến bay nội đị phải hủy, khiến 300 hành khách bị ảnh hưởng.
