Tiêm kích Trung Quốc áp sát máy bay tuần tra Nhật

Theo thông tin do Bộ Quốc phòng Nhật Bản công bố, vụ việc đầu tiên xảy ra vào ngày 9/7, khi một máy bay tiêm kích–bom JH‑7 của Trung Quốc đã bay áp sát YS‑11EB, máy bay trinh sát điện tử của JASDF.

Máy bay Nhật Bản đang thực hiện nhiệm vụ giám sát thông thường trên vùng trời quốc tế, cách xa không phận của cả Nhật Bản lẫn Trung Quốc. Khoảng cách tiếp cận được xác định là 30 mét theo phương ngang và 60 mét theo phương dọc.

Vụ việc thứ hai diễn ra vào ngày 10/7, cũng với một máy bay JH‑7 Trung Quốc khác, tiếp cận YS‑11EB ở khoảng cách 60 mét ngang và 30 mét dọc. Cả hai sự cố đều diễn ra ngoài không phận quốc gia, trong vùng trời được quốc tế công nhận là không phận tự do bay.

Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết các máy bay JH‑7 không chỉ tiếp cận gần mà còn bay song song, có thời điểm tăng tốc và vượt lên trước máy bay Nhật, sau đó tiếp tục tiếp cận trở lại.

Cơ quan này xác định đây là hành vi “tiếp cận bất thường” và có thể gây nguy hiểm đến an toàn bay, đồng thời ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động giám sát hợp pháp của Nhật Bản.

Ngay sau khi hai vụ việc được xác nhận, Chính phủ Nhật Bản đã tiến hành phản ứng ngoại giao ở cấp cao. Thứ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Funakoshi Takehiro đã triệu Đại sứ Trung Quốc tại Tokyo vào ngày 11/7 để phản đối chính thức.

Trong buổi làm việc, phía Nhật đã bày tỏ quan ngại nghiêm trọng, đồng thời yêu cầu Trung Quốc không tái diễn các hành động tương tự.

Bộ Quốc phòng Nhật cũng nhấn mạnh rằng các hoạt động của YS‑11EB hoàn toàn tuân thủ luật pháp quốc tế, diễn ra trên không phận quốc tế, không vi phạm chủ quyền hay gây đe dọa quân sự.

Trong cuộc họp báo cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Minoru Kihara cho biết: “Chúng tôi coi đây là sự kiện nghiêm trọng. Việc tiếp cận ở khoảng cách gần giữa các máy bay quân sự có thể dẫn đến những tai nạn ngoài ý muốn, đặc biệt trong điều kiện hoạt động ở tốc độ cao.”

Trả lời truyền thông trong buổi họp báo thường kỳ ngày 11/7 tại Bắc Kinh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã bác bỏ cáo buộc của Nhật Bản, cho rằng chính máy bay Nhật mới là bên “tiếp cận và làm gián đoạn hoạt động quân sự hợp pháp” của Trung Quốc. Bắc Kinh tuyên bố các phi công PLA đã duy trì khoảng cách an toàn, và phản ứng của Nhật là “vô căn cứ”.

Trung Quốc không công bố vị trí chi tiết của các vụ việc, nhưng nhấn mạnh rằng quân đội nước này “sẽ tiếp tục thực hiện các hoạt động bảo vệ lợi ích quốc gia trên không và trên biển một cách chuyên nghiệp, hợp pháp”.

Hai vụ tiếp cận ngày 9 và 10/7 không phải là sự kiện đầu tiên giữa lực lượng không quân hai nước trong thời gian gần đây.

Hồi tháng 6/2025, Bộ Quốc phòng Nhật cũng đã lên tiếng về một vụ việc khác liên quan đến hai tiêm kích J‑15 Trung Quốc từ tàu sân bay Sơn Đông, khi các máy bay này tiếp cận máy bay tuần tra P‑3C Orion của Nhật Bản tại khu vực phía nam Okinawa.

Trong sự kiện đó, một chiếc J‑15 đã bay ở khoảng cách chỉ 45 mét so với máy bay Nhật, và có thời điểm cắt ngang phía trước ở khoảng cách chỉ khoảng 900 mét, được đánh giá là nguy hiểm và có thể gây mất an toàn bay.

Các vụ việc liên tiếp khiến phía Nhật Bản tăng cường cảnh báo, đồng thời đẩy nhanh các hoạt động phối hợp quốc phòng song phương và đa phương trong khu vực.

Trong bối cảnh Trung Quốc đẩy mạnh hiện diện quân sự trên không và trên biển tại vùng Tây Thái Bình Dương, Nhật Bản và các đồng minh, đặc biệt là Hoa Kỳ và Hàn Quốc, cũng đã gia tăng hợp tác quốc phòng.

Cùng ngày 11/7, ba nước Mỹ – Nhật – Hàn tiến hành diễn tập hàng không chung trên vùng trời quốc tế gần bán đảo Triều Tiên. Cuộc diễn tập có sự tham gia của máy bay ném bom chiến lược B‑52H, tiêm kích của ba nước và được mô tả là “đáp ứng tình hình an ninh khu vực đang thay đổi nhanh chóng”.

Phía Nhật Bản cho biết sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ các hoạt động quân sự của Trung Quốc và giữ liên lạc thường xuyên với các quốc gia liên quan để bảo đảm an toàn hàng không.

Trước các vụ việc liên tiếp, giới quan sát cảnh báo nguy cơ va chạm ngoài ý muốn đang tăng lên, đặc biệt khi cả hai bên đều đẩy mạnh hiện diện quân sự.

Sự kiện mới nhất tiếp tục thử thách năng lực kiểm soát khủng hoảng và duy trì ổn định tại một trong những điểm nóng hàng đầu châu Á.

Kha Linh