Ô tô bay chưa đến phương Tây đã có mặt ở Thượng Hải
Không còn là viễn tưởng, ô tô bay đã cất cánh tại Trung Quốc và mở đường cho nền kinh tế tầm thấp đầy tham vọng.
Được thúc đẩy bởi chính sách hỗ trợ mạnh mẽ, tinh thần cạnh tranh khốc liệt và những thử nghiệm công nghệ táo bạo, Trung Quốc đang đi đầu trong hành trình đưa “nền kinh tế tầm thấp” – bao gồm cả ô tô bay – thành hiện thực. Trong khi đó, phương Tây vẫn đang loay hoay trong phòng thí nghiệm và vòng kiểm định.
Trong bộ phim kinh điển Back to the Future Part II, năm 2015 được phác họa là thời đại của ô tô bay. Dù nhiều công nghệ trong phim đã trở thành hiện thực – từ màn hình khổng lồ, điều khiển bằng giọng nói, tới kính thông minh và khóa sinh trắc học – thì taxi bay vẫn là giấc mơ xa vời... ít nhất là ở phương Tây.
Tại Trung Quốc, viễn cảnh đó đang dần trở nên quen thuộc. Tháng 10/2023, công ty EHang đã trở thành đơn vị đầu tiên trên thế giới nhận được cấp phép vận hành taxi bay tự động. EH216-S – mẫu eVTOL của hãng – đã thực hiện hàng loạt chuyến bay trình diễn ở Quảng Châu, Thượng Hải và nhiều thành phố lớn khác. Từ tháng 4/2024, các chuyến bay thương mại thử nghiệm bắt đầu mở bán vé tại các điểm du lịch được chỉ định.
EHang không đơn độc. Trung Quốc hiện có hàng loạt công ty chạy đua phát triển taxi bay như XPeng AeroHT, TCab Tech, Volant Aerotech và AutoFlight – công ty vừa lập kỷ lục chuyến bay dài nhất bằng pin (250 km) và bay liên thành phố không người lái qua vùng nước lớn.
Nền kinh tế tầm thấp: Từ ý tưởng tới thương mại hóa
Khái niệm “nền kinh tế tầm thấp” đề cập tới hệ sinh thái các phương tiện bay hoạt động dưới độ cao 1.000m, phục vụ cho logistics, nông nghiệp, y tế, cứu hộ, du lịch và giao thông đô thị. Từ máy bay không người lái (drone) cỡ nhỏ đến eVTOL chở người, tất cả đều được thiết kế để vận hành trong môi trường đô thị, tiết kiệm năng lượng và hạn chế tiếng ồn.
Theo Bernstein, thị trường này sẽ tăng trưởng từ 5 tỷ USD năm 2025 lên 24 tỷ USD vào năm 2030, trong đó eVTOL là lực đẩy chính. Trong khi Mỹ và châu Âu có các dự án như Wing và Zipline (thuộc Google), thì chính Trung Quốc mới là nơi thử nghiệm táo bạo và thực thi nhanh nhờ chính sách “đặc khu đổi mới”, quy định dễ thích nghi và ngân sách dồi dào cho R&D.
Từ "xe bay" đến "xe tải bay"
Không chỉ có taxi bay, các công ty Trung Quốc còn mở rộng ứng dụng sang nhiều lĩnh vực thực tiễn hơn. AutoFlight, bên cạnh phát triển phương tiện chở người, đã ký thỏa thuận với ZTO Express để triển khai drone vận chuyển hàng hóa. CH UAV cũng vừa thử nghiệm thành công mẫu “xe tải bay” CH-YH1000 – có thể chở 1,2 tấn hàng trên quãng đường 1.500 km, bay 10 giờ liên tục ở độ cao 8.000m.
Trong y tế, Haishen Medical Technology đã ra mắt máy bay không người lái khẩn cấp có thể vận chuyển 300 kg, sơ tán người bị thương và hỗ trợ y tế từ xa. Joyance Tech thì sản xuất drone phun áp suất cao để vệ sinh công trình, còn JOUAV phát triển UAV lai rotor – cánh cố định, ứng dụng trong tìm kiếm cứu nạn với thời gian bay tới 8 giờ.
Hạ tầng, chính sách và sự liều lĩnh công nghệ
Điều khiến Trung Quốc vượt phương Tây không chỉ là công nghệ – mà là sự phối hợp giữa nhà nước, doanh nghiệp và khu vực nghiên cứu. Các “đặc khu bay thử” được chính phủ chỉ định, quy trình phê duyệt nhanh chóng và sự hậu thuẫn vốn đầu tư giúp các startup bớt phụ thuộc vào thời gian quay vòng dài vốn phổ biến ở phương Tây.
Sự kết hợp giữa tham vọng công nghệ, môi trường chính sách linh hoạt và tinh thần dấn thân của khu vực tư nhân đã giúp Trung Quốc nắm lấy tương lai bay – không chỉ như một lời hứa, mà như một thực tế đang đến gần.