60 chuyến bay bị hủy, hàng không Nhật Bản khốn khó trước động đất
Hai tuần qua, Nhật Bản đối mặt với hơn 1.000 trận động đất và tro bụi núi lửa Shinmoe-dake, khiến 40-60 chuyến bay bị hủy.
Theo Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA), từ ngày 21/6 đến nay, khu vực Tokara đã ghi nhận chuỗi địa chấn bất thường với hơn một nghìn rung lắc nhỏ, bao gồm nhiều cơn đạt mức cường độ 5‑ và 6‑ trên thang đo độ rung của Nhật Bản.
Trận động đất mạnh nhất xảy ra vào chiều 3/7, khiến nhiều căn nhà trên đảo Akusekijima bị lắc mạnh liên tục.
Tôi không tài nào ngủ được suốt cả tuần. Cứ nằm xuống là lại cảm giác đất đang rung. Mọi người mệt mỏi cả về thể chất lẫn tinh thần.
Bà Mika Arikawa, 50 tuổi, cư dân trên đảo
Hàng chục cư dân như bà Mika Arikawa đã lên phà sơ tán về đất liền vào rạng sáng 4/7 theo hình thức tự nguyện, với sự hỗ trợ từ chính quyền Toshima.
Một số người dân cho rằng cảm giác hoảng loạn không xuất phát từ rung lắc thực tế, mà từ sự ám ảnh kéo dài.
Có lúc tôi cảm thấy nhà vẫn đang lắc dù mặt đất hoàn toàn đứng yên. Giống như dư chấn trong tâm trí vậy.
Ông Isamu Sakamoto, 60 tuổi, trưởng nhóm cộng đồng dân cư
Tro bụi gây nhiễu loạn không lưu
Không chỉ động đất, hoạt động núi lửa tại Shinmoe-dake cũng khiến bầu trời miền Nam Nhật Bản trở nên mờ đục. Trưa ngày 3/7, JMA xác nhận cột tro bụi đã phun cao tới 5.000 mét, mức cao nhất kể từ năm 2018.
Tro mịn đã phủ trắng nhiều khu vực quanh sân bay Kagoshima, buộc sân bay phải đóng cửa tạm thời để làm sạch đường băng và bảo trì động cơ máy bay.
Ít nhất 56 chuyến bay bị hủy hoặc chuyển hướng chỉ trong vòng hai ngày 3–4/7, trong đó phần lớn là các chuyến nội địa nối Kagoshima với Tokyo, Osaka và Okinawa.
Các hãng như Japan Airlines (JAL), All Nippon Airways (ANA) và Solaseed Air phải điều chỉnh kế hoạch bay liên tục, chuyển hướng hạ cánh sang Miyazaki hoặc Fukuoka khi điều kiện không đảm bảo.
Tuy nhiên, Bộ Giao thông Vận tải Nhật Bản xác nhận ngoài Kagoshima, các sân bay lớn như Haneda, Narita, Kansai và Fukuoka đều không bị ảnh hưởng kết cấu bởi động đất hay tro bụi.
Quy trình xử lý tro được thực hiện nhanh chóng, giúp sân bay Kagoshima khôi phục hoạt động sau chưa đầy 24 giờ.
Tin đồn về “lời tiên tri 5/7”
Một yếu tố khiến tình hình thêm căng thẳng là sự lan truyền của tin đồn về một “đại địa chấn” sẽ xảy ra vào ngày 5/7 – được cho là trích từ cuốn sách tranh "The Future I Saw" của Tatsuki Ryo.
Thông tin này nhanh chóng trở thành đề tài nóng trên mạng xã hội, với hashtag #TokaraLaw thu hút hàng chục triệu lượt thảo luận chỉ trong vài ngày.
Cơ quan Khí tượng Nhật Bản đã phải tổ chức họp báo bác bỏ tin đồn này.
Không có phương pháp khoa học nào dự đoán chính xác thời điểm hoặc địa điểm xảy ra động đất. Những thông tin lan truyền hiện nay hoàn toàn không có cơ sở.
Ông Ryoichi Nomura - Tổng Cục trưởng Cơ quan Khí tượng Nhật Bản
Dù vậy, hệ quả tâm lý là có thật. Nhiều hành khách quốc tế hủy chuyến hoặc hoãn du lịch đến vùng Nam Nhật Bản.
Hong Kong Airlines đã tuyên bố tạm ngừng toàn bộ đường bay đến Kagoshima và Kumamoto trong tháng 7–8.
Các hãng khác như HK Express và Greater Bay Airlines cũng cắt giảm tần suất khai thác đến Kyushu.
Ứng phó của chính quyền và ngành hàng không
Trước diễn biến phức tạp, Văn phòng Nội các Nhật Bản đã lập trung tâm điều phối khẩn cấp tại Tokyo để theo dõi tình hình địa chấn và điều phối thông tin từ các sân bay.
Ba máy bay vận tải C-2 tại căn cứ không quân Ashiya được đặt trong trạng thái sẵn sàng cất cánh để vận chuyển hàng cứu trợ nếu cần thiết.
Các hãng hàng không được yêu cầu báo cáo cụ thể về tình trạng hủy chuyến, trì hoãn, và chi phí phát sinh. Đồng thời, các thiết bị định vị vô tuyến tại Kyushu tạm thời ngưng hoạt động để kiểm tra độ chính xác sau ảnh hưởng của tro bụi.
Hệ thống hàng không Nhật Bản đã xây dựng năng lực phản ứng nhanh với thiên tai từ sau thảm họa năm 2011. Việc chuyển hướng, kiểm tra thiết bị, làm sạch tro bụi… đều được thực hiện theo quy trình chuẩn, giảm thiểu tối đa tác động lên hành khách.
Chuyên gia hàng không Hiroshi Takegami từ Viện Giao thông Nhật Bản
Một ngành hàng không trưởng thành từ thiên tai
Nhìn từ toàn cảnh, ngành hàng không Nhật Bản đang chứng minh rằng sự chuẩn bị bài bản và quản trị khủng hoảng hiệu quả có thể giúp vượt qua những thử thách thiên nhiên khắc nghiệt nhất.
Dù đối mặt với chuỗi địa chấn bất thường và hoạt động núi lửa mạnh, hệ thống không lưu vẫn duy trì được tính ổn định ở mức cao.
Tuy vậy, bài toán lớn nhất lúc này không nằm ở kỹ thuật, mà ở tâm lý công chúng. Từ lời tiên tri 5/7 cho đến phản ứng của hành khách quốc tế, những yếu tố phi khoa học đã gây ra không ít xáo trộn cho ngành du lịch và vận tải.
Trong thời điểm ấy, thông tin chính xác, minh bạch và kịp thời từ chính quyền và các hãng bay là chìa khóa giữ vững niềm tin công chúng.
Thiên tai không phải là điều xa lạ với Nhật Bản, nhưng cách đất nước này đối mặt bình tĩnh, khoa học và có hệ thống vẫn luôn là điều khiến thế giới phải học hỏi.
Ngành hàng không Nhật đang trải qua một phép thử khó lường, nhưng mọi tín hiệu cho thấy họ đã sẵn sàng bay tiếp, ngay cả giữa những rung chấn.