Bị phán mất trí, cựu binh Mỹ tố FAA ngăn cản phi công trở lại bầu trời
Dù không hề bị mắc chứng suy giảm nhận thức, nhưng một cựu sĩ quan Không quân Mỹ vẫn bị Cục Hàng không Liên bang (FAA) liên tục từ chối bay. Vụ việc làm dấy lên nghi vấn FAA đang vô hiệu hóa chính chính sách BasicMed mà Quốc hội đã ban hành để hỗ trợ các phi công?
Richard Scott Savell là một cựu quân nhân Không quân Mỹ, hiện là phi công tư nhân, giảng viên và là người cha trong một gia đình bình thường tại Mỹ.
Trong suốt 6 năm qua, ông phải vật lộn với loạt thủ tục pháp lý để được phép quay trở lại bầu trời.
Từ năm 2018, ông Savell theo đuổi chương trình BasicMed — một sáng kiến do Quốc hội Mỹ thông qua nhằm giúp các phi công có sức khỏe ổn định tái tham gia bay mà không cần vượt qua các vòng kiểm tra y tế khắt khe như trước.
Nhưng thay vì là một cánh cửa mở, BasicMed, trong trường hợp của ông, đã trở thành một bức tường ngăn cản ông.
"Tôi vẫn đang làm việc toàn thời gian, dạy học, cố vấn, và chưa quên các công việc thường ngày. Nhưng theo FAA, tôi nên vào viện dưỡng lão"
Richard Scott Savell_Cựu quân nhân Không quân Mỹ
"Cấm bay vì căn bệnh suy giảm trí nhớ chưa từng tồn tại"
Vấn đề bắt đầu từ năm 2019 khi ông Savell nộp hồ sơ xin "cấp đặc cách y tế một lần", yêu cầu bắt buộc để có thể hợp lệ với chương trình BasicMed. Kể từ đó, ông đã nhận hai thư từ chối từ FAA.
Lý do được đưa ra cho lần từ chối đầu tiên: ông bị rối loạn stress sau sang chấn (PTSD) chưa điều trị.
"Vấn đề là tôi chưa bao giờ được chẩn đoán PTSD, chưa từng điều trị PTSD, và chưa từng tuyên bố mình mắc hội chứng đó," ông nói.
Không lâu sau, FAA lại từ chối hồ sơ với lý do khác suy giảm nhận thức nghiêm trọng. Dù ông Richard đã trải qua nhiều đợt đánh giá thần kinh và tâm lý, trong đó có cả bác sĩ tâm thần do chính FAA chỉ định, và tất cả đều khẳng định ông hoàn toàn đủ năng lực bay.
Hội đồng chuyên gia nội bộ của FAA cũng kết luận: “Không cần thêm đánh giá thần kinh.” Nhưng ý kiến chuyên môn ấy bị phớt lờ hoàn toàn.
Không chỉ tâm thần, FAA còn viện dẫn lý do về tim mạch dù ông Savell đã trải qua phẫu thuật tim từ năm 2016 và kể từ đó luôn được đánh giá là "ổn định, nguy cơ mất năng lực thấp."
Tất cả các bác sĩ tim mạch độc lập đều đi đến cùng một kết luận ông hoàn toàn đủ điều kiện để lái máy bay. Tuy nhiên, FAA vẫn tiếp tục đưa "tim mạch" vào danh sách lý do từ chối mà không có một lập luận y khoa cụ thể nào đi kèm.
Trò chơi "bình mới rượu cũ" của FAA
Theo quy định, để được chấp thuận BasicMed, các phi công như Savell cần được cấp một lần đặc cách y tế duy nhất từ FAA. Nhưng ông cho rằng đây là cái bẫy hành chính:
“Họ bảo bạn cần một lần cấp đặc cách để đủ điều kiện, nhưng họ không hề có ý định phê duyệt nó. Mọi thứ chỉ là hình thức để qua mặt Quốc hội”.
Richard Scott Savell_Cựu quân nhân Không quân Mỹ
Và quy trình không chỉ phức tạp, mà còn thiếu trách nhiệm và thiếu minh bạch.
Theo lời ông, mỗi lần FAA yêu cầu ông làm thêm xét nghiệm hay nộp giấy tờ, ông lại phải chờ hàng tháng, đôi khi cả năm mới được phản hồi. Nhưng đến lúc đó, họ lại nói rằng kết quả “đã quá cũ”, buộc ông lặp lại từ đầu.
Không còn là thủ tục y tế
“Tôi đã bỏ ra hàng nghìn USD, làm tất cả những gì họ yêu cầu. Nhưng mỗi khi tôi đến gần đích, họ lại dịch chuyển mục tiêu. Giờ thì đây không còn là quy trình y tế, mà là một cuộc chiến tiêu hao tinh thần”.
Richard Scott Savell - Cựu quân nhân Không quân Mỹ
Mặc dù gặp bế tắc, ông Savell không từ bỏ. Trong những tháng gần đây, ông đã liên hệ với mọi quan chức được bầu đại diện cho mình, bao gồm Thượng nghị sĩ Mitch McConnell, người đã gửi kiến nghị chính thức tới FAA thay mặt ông.
Ông cũng đã liên lạc với Cục trưởng FAA, Bộ trưởng Giao thông Vận tải, Tổng Thanh tra Bộ GTVT và Ban Hòa giải Y tế của FAA.
Hệ thống không hỏng?
Dù chưa có bất kỳ phản hồi nào mang tính đột phá, ông Savell vẫn tiếp tục kiên trì lên tiếng. Và ông không chỉ nói cho bản thân mình.
“BasicMed ra đời để giúp những người như tôi. Nhưng FAA đã biến nó thành ảo ảnh, hiện ra đầy hứa hẹn, nhưng luôn ở ngoài tầm với”.
Richard Scott Savell - Cựu quân nhân Không quân Mỹ
“Điều tôi yêu cầu không phải là ngoại lệ. Tôi chỉ yêu cầu được xét duyệt minh bạch, công bằng, và tuân theo luật pháp”.
“Nếu một cơ quan liên bang được phép phớt lờ luật do Quốc hội ban hành, thì vấn đề không còn là giấy tờ mà là sự lạm quyền có hệ thống.”
Richard Scott Savell - Cựu quân nhân Không quân Mỹ
Tôi vẫn bị cấm bay — không phải vì tôi không đủ điều kiện, mà vì FAA cứ mãi dựng lý do để ngăn tôi làm điều mà tôi đã chứng minh mình hoàn toàn có thể làm.
Richard Scott Savell - Cựu quân nhân Không quân Mỹ