Vì sao không có hãng hàng không Mỹ nào bay thẳng đến Istanbul?
Có một điều khá bất ngờ: Không có hãng hàng không nào của Mỹ khai thác đường bay thẳng tới Istanbul.
Istanbul không chỉ là đầu mối cho các chuyến bay thương mại mà còn là trung tâm chiến lược kết nối Đông – Tây giữa châu Âu, châu Á, Trung Đông và châu Phi. Sân bay quốc tế Istanbul (IST) đang vươn lên trở thành một trong những trung tâm hàng không bận rộn và chiến lược nhất châu Âu.
Là đại bản doanh của hãng hàng không quốc gia Turkish Airlines, IST không chỉ là trạm trung chuyển quan trọng giữa các lục địa mà còn là một trong những “hành lang cuối cùng” kết nối Nga với phương Tây, giữa bối cảnh địa chính trị ngày càng phân hóa.
Thế nhưng, giữa dòng chảy hàng chục triệu lượt khách mỗi năm từ Châu Âu, Châu Á, Trung Đông và Châu Phi, có một khoảng trống rất đáng chú ý: không một hãng hàng không Mỹ nào hiện khai thác đường bay thẳng tới Istanbul.
Điều này đặt ra câu hỏi: Vì sao một siêu đô thị liên lục địa như Istanbul - nơi có vị trí địa lý lý tưởng và thị trường du lịch lẫn thương mại năng động - lại hoàn toàn vắng bóng các đại diện từ Mỹ?
Istanbul - Trái tim hàng không của vùng Á - Âu
Nằm ở vị trí giao thoa giữa hai châu lục, Istanbul là một đô thị mang trong mình dấu ấn lịch sử hàng ngàn năm và vai trò chiến lược hiếm có.
Sân bay quốc tế Istanbul, đi vào hoạt động từ năm 2019, đã nhanh chóng thay thế vai trò của sân bay Atatürk cũ, trở thành sân bay lớn nhất Thổ Nhĩ Kỳ và là điểm trung chuyển chính yếu của Turkish Airlines.
Chỉ riêng trong năm 2023, IST đã đón hơn 76 triệu lượt khách – xếp thứ 2 ở châu Âu (sau London Heathrow) và thứ 2 tại Trung Đông (sau Dubai).
Xét toàn cầu, đây là sân bay đông khách thứ 7 và là điểm đến quốc tế bận rộn thứ 6 thế giới. Mạng lưới kết nối từ Istanbul trải rộng tới hơn 122 quốc gia – một con số mà ít sân bay nào trên thế giới có thể sánh kịp.
Vậy vì sao Mỹ lại "né" Istanbul?
Về mặt lý thuyết, việc các hãng hàng không Mỹ không bay tới Istanbul dường như là một nghịch lý. Đây là điểm đến hấp dẫn với cả khách du lịch và giới doanh nhân. Nhưng trên thực tế, có ba lý do chính khiến các hãng Mỹ vẫn chưa hiện diện tại đây:
1. Turkish Airlines quá mạnh
Turkish Airlines không chỉ là hãng hàng không quốc gia – mà còn là biểu tượng quốc gia của Thổ Nhĩ Kỳ. Hãng sở hữu một mạng lưới toàn cầu thuộc hàng lớn nhất thế giới, dịch vụ được đánh giá cao, và đội bay hiện đại.
Với mô hình hub-and-spoke tập trung toàn lực tại Istanbul, hãng dễ dàng “bao phủ” toàn bộ thị phần chuyển tiếp quốc tế, trong đó có cả các điểm đến tại Mỹ.
Turkish Airlines hiện phục vụ hơn 9 sân bay lớn tại Mỹ, từ New York (JFK) và Washington D.C. (IAD) đến Los Angeles (LAX), Chicago (ORD), Dallas (DFW) và Atlanta (ATL).
Với tần suất bay dày đặc, đội bay thân rộng hiện đại như A330, A350, Boeing 777-300ER cùng khoang thương gia ghế nằm phẳng – Turkish Airlines đã sớm chiếm lĩnh tâm trí khách hàng Mỹ, đặc biệt là nhóm khách doanh nhân và kiều dân Thổ Nhĩ Kỳ.
2. Hành khách Mỹ đến Istanbul không đủ để “nuôi” một hãng Mỹ
Phần lớn người Mỹ đến Istanbul là du khách theo tour hoặc du lịch đường biển, thay vì đi máy bay thẳng từ Mỹ.
Ngoài ra, lượng khách công vụ giữa Mỹ – Thổ Nhĩ Kỳ cũng không lớn bằng các tuyến “vàng” như London, Frankfurt hay Paris. Điều này khiến việc mở tuyến bay dài, tốn kém trở nên kém hấp dẫn với các hãng Mỹ vốn phải cạnh tranh khốc liệt ở thị trường nội địa.
3. Liên minh hàng không – mối ràng buộc chiến lược
United Airlines là thành viên Star Alliance – cùng liên minh với Turkish Airlines. Thay vì cạnh tranh trực tiếp, United có thể chia sẻ hành khách thông qua Istanbul nhờ mạng lưới đối tác.
American Airlines ưu tiên kết nối đến các trung tâm của oneworld như London, Madrid. Trong khi đó, Delta có chiến lược hướng đến thị trường cao cấp, nhưng Istanbul có thể chưa đủ hấp dẫn để mở rộng thời điểm này.
Turkish Airlines – một “gã khổng lồ” đang không ngừng mở rộng
Turkish Airlines không giấu tham vọng trở thành hãng bay trung chuyển hàng đầu thế giới. Họ hiện phục vụ hơn 350 điểm đến trên toàn cầu, bao gồm các thị trường khó tiếp cận như Châu Phi hạ Sahara, Nam Mỹ, Đông Á và Úc.
Chính vị trí “trung điểm thế giới” của Istanbul đã giúp hãng tối ưu mô hình nối chuyến, giữ chi phí thấp và thu hút lượng khách quốc tế khổng lồ.
Tại Mỹ, Turkish Airlines đang mở rộng mạnh mẽ không chỉ ở các thành phố truyền thống mà còn ở thị trường mới nổi như Denver, Seattle – nhắm tới cộng đồng kiều dân, giới công nghệ và du học sinh.
Liệu các hãng hàng không Mỹ có gia nhập thị trường Istanbul?
Dù Turkish Airlines là đối thủ cạnh tranh “khó chịu”, nhưng lý do các hãng Mỹ rút lui khỏi thị trường này còn sâu xa hơn.
United Airlines có lý do rõ ràng nhất bở họ cùng nằm trong liên minh Star Alliance với Turkish Airlines, nên có thể tận dụng mạng lưới đối tác mà không cần trực tiếp mở đường bay riêng.
American Airlines thì đơn giản là không muốn mở rộng mạng lưới châu Âu ngoài các trung tâm oneworld. Thay vì bay tới các điểm đến “cận biên”, hãng tập trung vào các trung tâm đã có liên minh hỗ trợ.
Delta Air Lines được xem là hãng có khả năng mở tuyến tới Istanbul nhất, nếu hãng quyết định củng cố hình ảnh "hãng bay cao cấp" sau đại dịch. Việc “đánh bắt ở ao lớn” như thị trường Thổ Nhĩ Kỳ có thể giúp Delta lấy lại thị phần quốc tế dài hạn.
Sự vắng mặt của các hãng bay Mỹ tại Istanbul không phải vì Istanbul không đủ sức hút – mà là vì Turkish Airlines đã quá nhanh, quá mạnh và quá thông minh trong việc chiếm lĩnh thị trường này.
Với lợi thế chiến lược, mạng lưới phủ rộng toàn cầu và chất lượng dịch vụ không ngừng nâng cao, Turkish Airlines đã biến Istanbul thành “sân nhà” gần như tuyệt đối – khiến các hãng Mỹ khó lòng chen chân nếu không có chiến lược đột phá.