Thâm Quyến - 'Thành phố trên không' của Trung Quốc
Trung Quốc xây dựng "thành phố trên không" với mạng lưới máy bay không người lái, phục vụ các lĩnh vực y tế, giáo dục, logistics và an ninh.
Từ giám sát học sinh trốn học, giao đồ ăn tự động đến chữa cháy và vận chuyển máu, máy bay không người lái (drone) đang trở thành một phần thiết yếu của đời sống đô thị tại Thâm Quyến, trung tâm công nghệ hàng đầu của Trung Quốc.
Thành phố này đang trở thành hình mẫu cho chiến lược phát triển "kinh tế độ cao thấp" (Low-altitude economy - nền kinh tế hoạt động trong không phận dưới 1.000 m) và là nơi Trung Quốc đặt kỳ vọng sẽ tạo ra động lực tăng trưởng mới.
Thành phố trên không: Từ ý tưởng đến hiện thực
Thâm Quyến được Trung Quốc định vị là “thành phố trên không”, nơi máy bay không người lái được tích hợp vào mọi mặt của đời sống đô thị. Tại đây, drone không chỉ hỗ trợ cảnh sát tuần tra, chữa cháy mà còn giao đồ ăn cho nhân viên văn phòng từ các nền tảng như Meituan, Ele.me hay JD.com.
Công nghệ bay tầm thấp này đang bước vào giai đoạn ứng dụng thực tiễn với quy mô lớn. “Kinh tế độ cao thấp đã dần chuyển từ khái niệm sang giai đoạn ứng dụng”, ông Li Zhizhao, Giám đốc tiếp thị của Harwar – công ty sản xuất drone chuyên dùng cho giáo dục, giao thông và phòng cháy chữa cháy – chia sẻ.
Ưu thế sản xuất và chiếm lĩnh bằng sáng chế
Theo Drone Industry Insights, Trung Quốc hiện sản xuất 70–80% tổng nguồn cung máy bay không người lái toàn cầu. Thành phố Thâm Quyến là nơi đặt trụ sở của DJI, nhà sản xuất drone thương mại lớn nhất thế giới. Đây đồng thời là trung tâm của hàng nghìn nhà cung ứng linh kiện. Ưu thế chuỗi cung ứng, cộng với các chính sách trợ cấp, giảm thuế và quy hoạch khu công nghiệp của chính phủ đã giúp Trung Quốc tạo ra lợi thế sản xuất không thể thay thế.
Ngoài sản xuất, Trung Quốc còn dẫn đầu về đổi mới. Theo báo cáo của hãng luật Mathys & Squire (Anh), năm 2024, nước này sở hữu tới 79% số bằng sáng chế drone được cấp trên toàn cầu. Riêng DJI đã nộp 64 đơn trong tổng số gần 7.900 bằng sáng chế toàn ngành.
“Đó là một con số khổng lồ. Nó cho thấy mức độ đổi mới vượt trội của các doanh nghiệp Trung Quốc trong lĩnh vực này”, ông Andrew White, thành viên Mathys & Squire, nhận định.
Theo Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc (CAAC), nền kinh tế độ cao thấp – bao gồm cả máy bay không người lái và ô tô bay – sẽ đạt quy mô 3.500 tỷ nhân dân tệ (khoảng 490 tỷ USD) vào năm 2035.
Để hiện thực hóa mục tiêu này, một ban chuyên trách đã được thành lập nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế độ cao thấp – một động thái hiếm hoi cho thấy tham vọng chính sách ở cấp trung ương.
Tính đến cuối năm 2024, Trung Quốc có gần 2,2 triệu máy bay không người lái đã đăng ký. Trong đó:
- 1/3 được sử dụng trong nông nghiệp và lâm nghiệp,
- 1/5 phục vụ khảo sát địa lý,
- Phần còn lại dành cho giám sát an ninh, tuần tra, cứu hộ và chữa cháy.
Đổi mới ứng dụng dân sự và bệ phóng công nghiệp
Ông Wu Yudong – CEO của JIS, công ty sản xuất drone nông nghiệp – chia sẻ rằng máy bay không người lái có thể rút ngắn thời gian từ 30 phút xuống dưới 1 phút cho mỗi 666m² đất nông nghiệp. Gần đây, công ty ông còn ra mắt dòng drone đào tạo người dùng từ nhiều ngành nghề khác nhau – và dòng này hiện đã vượt doanh thu mảng nông nghiệp cốt lõi.
“Với đà phát triển không phận tầm thấp, rất nhiều người muốn tham gia vào ngành công nghiệp này”, ông Wu cho biết.
Meituan – nền tảng giao đồ ăn lớn nhất Trung Quốc – đã được cấp phép triển khai drone giao hàng trên toàn quốc từ tháng 4/2025, với hệ thống ki-ốt nhận hàng tự động khắp các thành phố. JD.com và Ele.me cũng triển khai các tuyến giao hàng bằng drone ở một số địa phương, hứa hẹn định hình lại logistics đô thị.
Quân đội vẫn là "khách hàng chủ lực”
Dù ngày càng đa dạng ứng dụng dân sự, giới chuyên môn thừa nhận rằng quân đội vẫn là khách hàng lớn nhất của ngành drone Trung Quốc. Tại hội chợ Hệ thống Máy bay không người lái lớn nhất Trung Quốc hồi tháng 5/2025, nhiều doanh nghiệp xác nhận doanh thu lớn nhất đến từ các hợp đồng quân sự và an ninh nội địa – từ giám sát biên giới, chống bạo động đến tình báo chiến thuật.