Giải mã hộp đen trên mái ký túc: Nguyên nhân sắp sáng tỏ?

Theo ông Nitin Jadhav, Chủ tịch Hội đồng Hàng không Ấn Độ, dữ liệu từ hộp đen có thể cung cấp manh mối quan trọng giúp làm sáng tỏ nguyên nhân dẫn đến tai nạn thảm khốc này.

Hộp đen là gì?

Máy bay hiện đại như Boeing 787 Dreamliner được trang bị hai thiết bị quan trọng mà giới hàng không gọi chung là “hộp đen”:

• CVR – Cockpit Voice Recorder (Thiết bị ghi âm buồng lái): Ghi lại toàn bộ âm thanh và hội thoại trong buồng lái, từ thời điểm phi công lên máy bay đến khi xảy ra sự cố. Qua đó có thể hiểu cách tổ lái phản ứng, trao đổi và ra quyết định trong tình huống khẩn cấp.
• DFDR – Digital Flight Data Recorder (Thiết bị ghi dữ liệu bay): Lưu lại các thông số kỹ thuật, điện tử, cơ học trong suốt chuyến bay. Từ đây, các chuyên gia sẽ biết được có sự cố nào xảy ra với động cơ hay hệ thống điều khiển của máy bay hay không.

Phân tích hộp đen mất bao lâu?

Nếu quá trình phân tích được thực hiện trong nước (tại Ấn Độ), kết quả có thể hoàn tất trong vòng 2 đến 4 ngày. Tuy nhiên, nếu nhà sản xuất máy bay là Boeing hoặc nhà sản xuất động cơ là General Electric (GE) tại Mỹ tham gia điều tra, thời gian có thể kéo dài 10–15 ngày.

Những điều ít biết về hộp đen.

Dù được gọi là "hộp đen", thiết bị này thực tế có màu cam hoặc vàng sáng để dễ tìm thấy trong đống đổ nát sau tai nạn. Được phát minh bởi nhà khoa học người Úc David Warren, hộp đen là thiết bị không thể thiếu trong việc điều tra nguyên nhân rơi máy bay. Hộp đen được làm từ vật liệu siêu bền như thép hoặc titanium, có thể chịu được nhiệt độ cao, va đập mạnh. Nó được bố trí ở đuôi máy bay, nơi ít bị hư hại nhất khi xảy ra va chạm.

Những nguyên nhân có thể đang được xem xét

Ông Nitin Jadhav cho biết hiện chưa thể khẳng định lỗi thuộc về phi công và đang xem xét một số khả năng kỹ thuật:

• Quá tải hoặc xô lệch trọng tải: Máy bay có thể đã chở quá tải, khiến cơ chế khóa hàng hóa bị trục trặc. Việc trọng tải dồn về phía đuôi có thể gây áp lực lớn lên động cơ khi cất cánh.
• Sự cố nhiên liệu: Việc cả hai động cơ cùng mất lực có thể xuất phát từ lỗi nhiên liệu—có thể là thiếu nhiên liệu, hoặc nhiễm tạp chất.
• Hỏng hệ thống điều khiển đuôi (elevator): Nếu bộ phận này trục trặc khi máy bay vừa nhấc khỏi mặt đất, phi công sẽ mất khả năng điều khiển độ cao của máy bay.

Bên cạnh đó, ông Jadhav cũng nêu vấn đề về đường băng ngắn, cho rằng nếu đường băng dài hơn thì có thể tăng cơ hội xử lý sự cố khi cất cánh.

Có khả năng máy bay bị phá hoại?

Khả năng sabotage (phá hoại) không bị loại trừ hoàn toàn. Một số thiết bị điện tử như hệ thống GPS có thể bị can thiệp từ xa, nhưng động cơ máy bay không thể bị tắt từ xa, theo ông Jadhav.

Ngay cả khi bị khóa hệ thống, máy bay vẫn có thể thực hiện hạ cánh khẩn cấp an toàn nếu các hệ thống cơ bản còn hoạt động.

Đã loại trừ khả năng va chạm với chim

Giả thuyết máy bay bị chim va vào động cơ đã bị loại trừ. Ông Jadhav khẳng định: Chim hiếm khi bay ở độ cao cực thấp vào thời điểm như khi xảy ra sự cố này. Không có bằng chứng hình ảnh hoặc nhân chứng nào xác nhận sự xuất hiện của chim. Các máy bay hiện đại đều đã trải qua kiểm nghiệm va chạm chim (bird strike test) trước khi đưa vào khai thác.

Kết luận ban đầu

Chiếc Boeing 787 AI-171 vừa hoàn tất một chuyến bay trước đó và sau đó gặp nạn khi cất cánh đi London. Điều này có thể giúp khoanh vùng nguyên nhân nhanh hơn.

Các đánh giá sơ bộ nghiêng về khả năng sự cố kỹ thuật, trong đó quá tải, lỗi nhiên liệu hoặc trục trặc hệ thống điều khiển đuôi là những nguyên nhân đáng chú ý nhất.

Với việc hộp đen đã được thu hồi, các chuyên gia hàng không hy vọng sự thật về nguyên nhân vụ tai nạn sẽ sớm được làm sáng tỏ.

Phương Thảo