Gửi bình luận
Tròn 80 năm trước, quả bom nguyên tử "Little Boy" san phẳng Hiroshima tạo tiền đề chấm dứt Thế chiến thứ 2.
Ngày 6/8 đánh dấu tròn 80 năm kể từ khi nhà khoa học Robert Oppenheimer và nhóm của ông khai sinh bom nguyên tử, san phẳng 2 thành phố Nhật Bản thành tro bụi và chấm dứt Thế chiến thứ 2.
Bộ phim đoạt giải Oscar "Oppenheimer" năm 2023 kể lại quá trình tạo ra vũ khí hủy diệt khủng khiếp nhất của nhân loại nhưng không tái hiện quá trình quả bom nguyên tử thực sự được sử dụng.
Câu chuyện dưới đây tái hiện từng phút giây khán giả chưa từng thấy trên màn ảnh, bao gồm cách Tổng thống Mỹ Harry Truman phê chuẩn vụ ném bom Hiroshima và Nagasaki vào tháng 8/1945 và cách Thiên hoàng Hirohito tuyên bố đầu hàng chỉ 6 ngày sau đó.
1h30 sáng (giờ Nhật Bản): 9 ngày sau khi Tổng thống Mỹ Harry Truman cảnh báo Nhật Bản hãy đầu hàng hoặc đối mặt với “sự hủy diệt toàn diện và tức thời”, một chiếc máy bay ném bom B-29 Superfortress rời khỏi khoang bí mật của căn cứ quân sự bận rộn nhất thế giới.
Trên ghế lái là Trung tá Paul Tibbets, 29 tuổi, điều khiển chiếc máy bay mang tên mẹ mình - Enola Gay - cất cánh từ đảo Tinian, cách đất liền Nhật Bản 2.400 km.
Trong khoang chứa bom là một đầu đạn duy nhất - một quả bom nguy hiểm đến mức không thể kích hoạt trước để đề phòng trường hợp máy bay rơi và san phẳng cả căn cứ.
Nhà vật lý Harold Agnew, người bay cùng để giám sát vụ nổ, sau này thú nhận: “Quả bom đó hoàn toàn không an toàn. Nếu máy bay rơi, hậu quả không thể lường nổi".
1h40 sáng:
Các phóng viên ảnh và đoàn quay phim vây quanh Enola Gay ghi nhận lại cảnh 10 thành viên tổ bay tạo dáng chụp ảnh. Theodore Van Kirk, thực hiện nhiệm vụ lần thứ 59, kể lại rằng “trông như một buổi ra mắt phim ở Hollywood vậy”.
1h45 sáng:
Mang theo quả bom nặng 5 tấn, Enola Gay nặng nề lăn bánh trên đường băng dài 2,5 km và chỉ cất cánh được khi đường băng chỉ còn 60 mét.
Phía sau Enola Gay là 2 chiếc máy bay khác - “The Great Artiste” mang thiết bị đo đạc và “Necessary Evil” mang theo đội quay phim. Phía trước họ là 6 tiếng bay trong đêm không trăng.
2h20 sáng:
Thuyền trưởng hải quân William “Deke” Parsons, 43 tuổi, cũng có mặt trên Enola Gay. Ông là người từng chứng kiến vụ thử bom nguyên tử đầu tiên ở sa mạc New Mexico mà ông mô tả là “thứ nóng nhất và sáng nhất kể từ khi thế giới hình thành”.
Parsons và kỹ sư điện tử Morris Jeppson, 23 tuổi, chui vào khoang chứa bom chật hẹp để thực hiện 11 bước kích hoạt Little Boy.
Dưới ánh đèn pin, họ mất 15 phút để gắn kíp nổ và 4 túi thuốc súng để kích hoạt quả bom chứa 64 kg uranium đã làm giàu.
4h15 sáng:
Van Kirk nhớ lại: “Sáng hôm đó, bình minh là điều đẹp nhất tôi từng thấy”.
6h25 sáng:
Jeppson quay lại khoang chứa bom để tinh chỉnh lần cuối. Little Boy giờ đã sẵn sàng kích nổ.
7h09 sáng:
Chiếc máy bay trinh sát thời tiết “Straight Flush” bay qua Hiroshima - thành phố khi đó có 245.000 dân. Người dân thành phố đã nghe đồn rằng Mỹ đang “dành một thứ gì đó đặc biệt” cho họ vì trong 2 tháng trước đó, nhiều quả bom màu cam có kích thước như Little Boy đã được thả xuống đây nhưng không phát nổ.
7h30 sáng:
Trên loa nội bộ, Tibbets thông báo: “Đã đến Hiroshima”.
Cơ phó, Đại úy Robert Lewis, 27 tuổi, ghi trong báo cáo: “Sắp có một khoảng lặng ngắn khi chúng tôi ném bom mục tiêu”.
8h10 sáng:
Bay với tốc độ 460 km/h ở độ cao 9.450 mét, tổ bay mặc áo và kính bảo hộ, tìm kiếm mục tiêu là cầu Aioi hình chữ T ở trung tâm Hiroshima.
8h15 + 16 giây:
Máy bay phát cảnh báo khi sĩ quan ném bom, Thiếu tá Thomas Ferebee, thả Little Boy. Tibbets lập tức bẻ lái gấp 159 độ, đưa Enola Gay vào thế lộn nhào để tránh sóng xung kích. Trước đó, Oppenheimer từng cảnh báo rằng sóng xung kích có thể nghiền nát máy bay “như cách bàn tay đập con kiến”.
8h16 + 2 giây:
Little Boy phát nổ ở độ cao 576 mét, tạo ra quả cầu lửa có nhiệt độ bằng mặt trời ở hơn 5.500 độ C.
Vụ nổ xé toạc Bệnh viện Truyền thông Hiroshima. Trong số 150 bác sĩ toàn thành phố, 65 người chết ngay tại chỗ, phần lớn còn lại bị thương. 1.654 trong số 1.780 y tá cũng thiệt mạng hoặc không còn khả năng làm việc.
Bệnh viện Chữ Thập Đỏ, bệnh viện y tế lớn nhất Hiroshima khi đó, chỉ còn 6 bác sĩ đủ sức điều trị cho ít nhất 10.000 người bị thương trong khi cơ sở chỉ có 600 giường.
Van Kirk nhớ lại: “Mọi người đều hồi hộp chờ bom nổ, vì thực sự có khả năng đó là một quả bom xịt”.
Dù đã đeo kính bảo hộ, vụ nổ vẫn “chói lòa như ánh đèn flash của nhiếp ảnh gia rọi thẳng vào mặt”. Xạ thủ súng đuôi, George Caron, hét lên: “Tới rồi!”.
Chỉ vài giây sau, sóng xung kích ập đến, theo sau là một đám mây phóng xạ khổng lồ có thể nhìn thấy bằng mắt thường từ khoảng cách 640 km.
8h17 sáng:
Enola Gay ổn định độ cao. Tibbets thông báo: “Các anh vừa thả quả bom nguyên tử đầu tiên trong lịch sử”.
Không ai còn thấy được Hiroshima. Van Kirk nói: “Chỉ thấy khói, bụi, đổ nát và nấm mây khổng lồ bốc lên”.
Lewis ghi lại trong nhật ký: “Chúng ta vừa giết bao nhiêu người vậy? Lạy Chúa, chúng ta đã làm gì thế này?”.
Hơn 100.000 người chết ngay lập tức. 40.000 khác chết vì bị thương. Hàng nghìn người chết vì nhiễm phóng xạ.
Những khoảnh khắc không thể quên
Tại trung tâm thành phố, hàng nghìn trẻ em 12-13 tuổi đang hỗ trợ dập lửa bị bốc hơi trong tích tắc. Eiko Taoka, 21 tuổi, đang ôm con trai một tuổi trên xe điện thì trời bỗng tối sầm, tiếng rít lạ vang lên, rồi kính vỡ găm vào đầu con. Cậu bé ngước nhìn mẹ và mỉm cười - nụ cười cuối cùng. Cậu mất 3 tuần sau đó vì vết thương nặng.
Akihiro Takahashi, 14 tuổi, bị thổi bay khỏi sân chơi. Dù toàn thân đầy vết bỏng, cậu vẫn cố lết tới sông Ota để ngâm mình trong khi ngọn lửa khổng lồ đang dần nuốt chửng thành phố Nhật Bản.
10h sáng:
Sự tàn phá khủng khiếp của Little Boy khiến cơ phó Lewis tin chắc Nhật sẽ đầu hàng trước khi họ về tới căn cứ. Ông kết sổ nhật ký: “Mọi người được chợp mắt một lúc”.
Bên trong biển lửa, Akihiro trồi lên khỏi sông và tìm thấy bạn học Tokujiro Hatta. Chân cậu bị bỏng trong khi người bị tróc da, cơ lộ ra ngoài. Cậu bạn bò bằng khuỷu tay, còn Akihiro đi bằng gót chân. Họ lầm lũi rời thành phố cùng đoàn hàng nghìn người bỏng nặng không mảnh vải che thân.
Setsuko Nakamura, 13 tuổi, nhớ lại: “Có người lòi mắt ra khỏi hốc. Da thịt treo lủng lẳng như ruy băng. Những bóng ma đó thường đổ gục, không bao giờ đứng dậy nữa. Tôi và vài bạn học lặng lẽ bước qua những người đã chết hoặc đang hấp hối”.
1h58 chiều:
Enola Gay hạ cánh về Tinian sau 12 tiếng 13 phút.
Akihiro nhìn thấy cô bác ruột và cảm thấy “như thấy Phật giữa địa ngục”. Cậu sống sót sau nhiều tháng điều trị, còn Tokujiro thì không qua khỏi. Năm 1980, Akihiro gặp lại Tibbets - phi công Enola Gay - tại Washington.
3h05 chiều:
Tibbets là người đầu tiên rời khỏi máy bay Enola Gay. Đón ông là khoảng 100 người, trong đó có Đại tướng Carl Spaatz, Tư lệnh Không quân Chiến lược Mỹ tại Thái Bình Dương. Ông lập tức ghim Huân chương Chiến công Đặc biệt lên ngực Tibbets.
4h20 chiều:
Tổ bay Enola Gay được kiểm tra phóng xạ và mắt - tất cả đều vượt qua.
10h đêm:
Một bữa tiệc được tổ chức tại Tinian. Đại úy Parsons - chuyên gia vũ khí của Enola Gay - ký xác nhận chính thức rằng Little Boy đã được thả.
Trong khi đó, tại Bệnh viện Chữ thập Đỏ ở Hiroshima, bác sĩ Sasaki - đeo kính tạm mượn từ một y tá bị thương - đi dọc hành lang băng bó cho những nạn nhân nặng nhất dù đã quá mệt mỏi.
Không có điện, ông làm việc dưới ánh lửa vẫn còn cháy ngoài trời và ánh nến do 10 y tá còn sống cầm trên tay. Hàng trăm bệnh nhân lần lượt qua đời.
11h55 trưa (giờ miền Đông nước Mỹ):
Tổng thống Mỹ Harry Truman trên tàu chiến USS Augusta, đang trên đường về từ Hội nghị Potsdam (Đức), nơi ông cùng Thủ tướng Anh Winston Churchill và lãnh đạo Liên Xô Joseph Stalin từng cảnh báo Nhật Bản phải đầu hàng.
Ông nhận được điện khẩn cho biết “Hiroshima bị đánh bom lúc 7h15 tối giờ Washington, ngày 5/8... kết quả rõ ràng, thành công toàn diện”. Truman reo lên: “Đây là điều vĩ đại nhất trong lịch sử!”. Toàn bộ thủy thủ đoàn vỗ tay, đập bàn ăn mừng.
Không nhận được phản hồi đầu hàng từ phía Nhật, Mỹ quyết định thả quả bom nguyên tử thứ 2 với sức công phá mạnh hơn Little Boy tới 40%. Mang tên “Fat Man”, quả bom mới dùng lõi plutonium thay vì uranium.
2h47 sáng (giờ Nhật Bản):
Máy bay ném bom B-29 Bockscar, do Thiếu tá Charles Sweeney từng tham gia sứ mệnh Hiroshima điều khiển, cất cánh từ Tinian.
Mục tiêu ban đầu là thành phố Kokura, miền tây Nhật Bản. Nagasaki được chọn làm phương án dự phòng nếu thời tiết xấu.
8h44 sáng:
Bockscar đến Kokura nhưng thành phố bị sương mù dày đặc bao phủ. Máy bay thực hiện 3 vòng bay thả bom nhưng đều phải huỷ bỏ vì không thể xác định mục tiêu.
10h32 sáng:
Sau nhiều tranh luận căng thẳng, tổ bay chuyển hướng đến Nagasaki, cách đó 150 km. Mục tiêu nguyên gốc ban đầu là Kyoto, tuy nhiên Bộ trưởng Chiến tranh Mỹ Henry Stimson - vì có ký ức đẹp với Kyoto - đã yêu cầu loại bỏ thành phố này từ trước.
10h58 sáng:
Bockscar đến Nagasaki nhưng chỉ còn đủ nhiên liệu cho một vòng bay duy nhất. Thành phố cũng đang bị sương mù che phủ.
11h00 + 50 giây:
Xạ thủ ném bom, Đại úy Kermit Beahan, hét lên: “Tôi thấy một lỗ hổng!”. Tuy nhiên, khoảng trống trên mây cho thấy họ còn cách xa mục tiêu ban đầu vài km.
11h01 + 13 giây:
Beahan hét lớn: “Thả bom!” - và kích hoạt quả bom nguyên tử mạnh nhất từng được sử dụng trong chiến tranh.
11h02 sáng:
Fat Man phát nổ ở độ cao 500 mét trên Nagasaki. Theo Sweeney, quả bom này “dữ dội, giận dữ hơn quả ở Hiroshima”.
Tất cả những ai trong bán kính 1,6 km từ tâm nổ đều bị bốc hơi ngay lập tức - ít nhất 40.000 người thiệt mạng tại chỗ. Khoảng 30.000 người khác qua đời ngay sau đó vì bỏng và thương tích.
Dù Fat Man có sức phá hủy lớn hơn và có lõi nóng lên tới một triệu độ C, tổng thương vong tại Nagasaki lại thấp hơn Hiroshima vì bom phát nổ trong thung lũng. Địa hình đã chặn bớt sức phá huỷ lan rộng.
Ngay bên ngoài vùng hủy diệt, tù binh chiến tranh người Anh Geoffrey Sherring đang cố châm thuốc thì thấy một luồng sáng cực mạnh: “Chói hơn cả mặt trời. Giống như ánh sáng khi hàn kim loại - ánh sáng màu xanh, chủ yếu là tia cực tím”.
Ngay sau đó là sóng xung kích ầm ầm tiến tới. Một bức tường trong trại giam đổ sập, đè chết binh nhì Ronald Shaw 25 tuổi người Anh. Đây là người Anh đầu tiên thiệt mạng trong một vụ nổ nguyên tử.
11h06 sáng:
Hết nhiên liệu, Bockscar chuyển hướng đến căn cứ Okinawa thay vì quay về Tinian.
11h30 sáng:
Hội đồng Tối cao Chiến tranh Nhật Bản đang họp tại Tokyo để bàn về khả năng đầu hàng có điều kiện thì một sứ giả bước vào, mang theo tin tức về vụ nổ bom ở Nagasaki.
12h trưa:
Bockscar hạ độ cao, còn chưa tới 1 phút nhiên liệu. Sweeney hét qua radio: “Tôi sẽ hạ cánh lập tức!”. Máy bay may mắn đáp xuống an toàn. Một thành viên tổ bay kể lại: “Ai nấy xuống máy bay với gương mặt tái mét”.
4h30 chiều:
Bockscar bay về Tinian. Họ mở radio nghe tin Nhật đầu hàng - nhưng không có gì.
9h30 tối (giờ Nhật), 10h30 tối (giờ Tinian):
Bockscar hạ cánh tại Tinian - không có phóng viên, không có chào đón, khác hẳn cảnh tượng khi Enola Gay trở về. Chỉ Tibbet đón tổ bay Bockstar trở về.
2h sáng:
Thiên hoàng Hirohito triệu tập cuộc họp khẩn với các lãnh đạo quân sự. Ông tuyên bố đầu hàng vì người dân nhưng với điều kiện vẫn được giữ ngôi vị. Phía Mỹ bác bỏ yêu cầu và chỉ chấp nhận đầu hàng vô điều kiện.
12h trưa (giờ Nhật):
Phát thanh viên Nhật Bản phát đi bài diễn văn ghi âm trước của Thiên hoàng Hirohito, chấp nhận đầu hàng vô điều kiện. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, một Thiên hoàng Nhật Bản phát biểu trên đài trước toàn dân.
Tại Anh, ngày này được gọi là VJ Day - Victory over Japan (Ngày chiến thắng Nhật Bản).
9h04 sáng (giờ Nhật):
Thế chiến thứ 2 chính thức kết thúc khi các quan chức Nhật Bản ký hiệp ước đầu hàng trên boong thiết giáp hạm USS Missouri tại vịnh Tokyo.
