Nghị định mới về đăng ký quốc tịch và quyền sở hữu tàu bay sẽ có hiệu lực từ ngày 1/11/2025, đánh dấu bước tiến trong hiện đại hóa thủ tục hành chính hàng không và phù hợp thông lệ quốc tế.
Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 246/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 68/2015/NĐ-CP về đăng ký quốc tịch và đăng ký các quyền đối với tàu bay, đã được sửa đổi, bổ sung trước đó bởi Nghị định số 64/2022/NĐ-CP. Nghị định 246 có hiệu lực từ ngày 1/11/2025.
Nghị định quy định rõ việc đăng ký, xóa đăng ký quốc tịch tàu bay, đăng ký quyền sở hữu, quyền chiếm hữu, quyền bảo đảm, và xuất khẩu tàu bay mang quốc tịch Việt Nam.
Đáng chú ý, văn bản cũng đưa vào các khái niệm mới theo thông lệ quốc tế như quyền lợi quốc tế, mã số AEP và văn bản IDERA nhằm bảo đảm tính thống nhất với các cam kết trong Công ước Cape Town về quyền lợi quốc tế đối với trang thiết bị lưu động.
Cũng theo Nghị định 246, Cục Hàng không Việt Nam là cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận, giải quyết hồ sơ đăng ký, xóa đăng ký quốc tịch, cấp lại hoặc cấp tạm thời giấy chứng nhận cho tàu bay.
Các quy định mới rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ xuống còn 5 ngày làm việc, đồng thời cho phép thực hiện thủ tục qua môi trường điện tử hoặc qua đường bưu chính, phù hợp với tiến trình chuyển đổi số quốc gia.
Hồ sơ đăng ký quốc tịch tàu bay được yêu cầu có các giấy tờ pháp lý chứng minh quyền sở hữu, tình trạng kỹ thuật, hợp đồng mua hoặc thuê – mua, cùng giấy xác nhận của quốc gia chế tạo hoặc xóa đăng ký quốc tịch trước đó.
Giấy chứng nhận đăng ký tạm thời có thời hạn tối đa 36 tháng, không được gia hạn.
Một trong những điểm mới đáng chú ý của Nghị định 246/2025/NĐ-CP là việc chi tiết hóa cơ chế xóa đăng ký theo văn bản IDERA (Irrevocable De-registration and Export Request Authorisation), phù hợp với quy định của Công ước và Nghị định thư Cape Town mà Việt Nam là thành viên.
Theo đó, chỉ người được chỉ định trong văn bản IDERA mới có quyền đề nghị xóa đăng ký quốc tịch và xuất khẩu tàu bay. Khi thực hiện thủ tục này, hồ sơ cần có văn bản đồng ý của các bên có quyền lợi quốc tế được đăng ký ưu tiên cao hơn, hoặc tài liệu chứng minh các quyền lợi này đã được xử lý.
Cục Hàng không Việt Nam (CAAV) sẽ cấp Giấy chứng nhận xóa đăng ký quốc tịch tàu bay Việt Nam và Giấy chứng nhận đủ điều kiện bay xuất khẩu trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.
Nhằm tạo thuận lợi cho tổ chức, cá nhân, các quy trình thủ tục hành chính đã được điều chỉnh theo hướng hiện đại hóa, phù hợp với Nghị định số 64/2022/NĐ-CP.
Người đề nghị có thể nộp hồ sơ trực tiếp, qua đường bưu chính hoặc trên môi trường điện tử. Các giấy tờ pháp lý có thể sử dụng bản sao điện tử từ sổ gốc hoặc bản sao có chứng thực. Trong trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ, CAAV sẽ có văn bản hướng dẫn hoàn thiện trong vòng 1-2 ngày làm việc, tùy loại thủ tục.
Nghị định cũng quy định lại dấu hiệu quốc tịch và đăng ký tàu bay Việt Nam. Theo đó, dấu hiệu quốc tịch Việt Nam của tàu bay bao gồm biểu tượng Quốc kỳ Việt Nam và dấu hiệu đăng ký của tàu bay mang quốc tịch Việt Nam.
Dấu hiệu đăng ký của tàu bay mang quốc tịch Việt Nam được biểu thị bằng hai (02) chữ cái viết liền “VN” và tiếp theo là dấu gạch nối một trong các chữ cái sau đây và ba (03) chữ số Ả rập:
a) Chữ “A” đối với tàu bay có động cơ phản lực (Turbofan/Turbojet);
b) Chữ “B” đối với tàu bay có động cơ phản lực cánh quạt (Turboprop);
c) Chữ “C” đối với tàu bay có động cơ piston;
d) Chữ “D” đối với các phương tiện bay khác.
Các dấu hiệu này phải được sơn rõ ràng, dễ nhận biết, đảm bảo tính thống nhất và tiêu chuẩn an toàn hàng không theo quy định của ICAO.
Tàu bay mang quốc tịch Việt Nam không được có dấu hiệu có nội dung hoặc hình thức giống hoặc có thể gây nhầm lẫn với tàu bay mang quốc tịch của quốc gia khác.
Việc ban hành Nghị định 246/2025/NĐ-CP được đánh giá là bước hoàn thiện quan trọng trong khung pháp lý về quản lý, đăng ký và vận hành tàu bay dân dụng tại Việt Nam.
Các sửa đổi mới đơn giản hóa thủ tục, đảm bảo tính pháp lý của quyền sở hữu và quyền khai thác, đồng thời nâng cao năng lực hội nhập quốc tế của ngành hàng không Việt Nam.