Gửi bình luận
Nga và Triều Tiên mới đây tuyên bố sẽ chính thức mở tuyến bay thẳng đầu tiên nối thủ đô Moscow với Bình Nhưỡng bắt đầu từ ngày 27/7 tới.
Việc mở đường bay giữa Moscow và Bình Nhưỡng là bước đi cụ thể hóa mối quan hệ giữa Nga và Triều Tiên, đặc biệt sau loạt chuyến thăm cấp cao trong năm 2024 và nửa đầu 2025.
Đây là lần đầu tiên sau gần 4 năm, Triều Tiên khôi phục các tuyến hàng không thương mại quốc tế thường lệ, và điểm đến đầu tiên không phải Bắc Kinh, mà là Moscow.
Điều này được nhiều nhà phân tích xem là “biểu tượng hóa” mối quan hệ đặc biệt giữa hai quốc gia đang đứng ngoài hệ thống trật tự phương Tây.
Đường bay này là tín hiệu rõ ràng cho thấy Moscow và Bình Nhưỡng đang bước vào giai đoạn hợp tác sâu sắc hơn, không chỉ về ngoại giao mà cả về hậu cần chiến lược.
Tiến sĩ Leonid Petrov - Chuyên gia về Triều Tiên tại Đại học Quốc gia Australia
Lợi ích có thực sự vượt qua rào cản?
Đường bay Moscow – Bình Nhưỡng có thể giúp tăng cường giao thương song phương và tạo điều kiện cho hoạt động đi lại giữa hai nước, vốn bị gián đoạn từ đại dịch COVID-19.
Tuy nhiên, các chuyên gia hàng không cho rằng giá trị thương mại của tuyến này vẫn còn rất hạn chế.
Triều Tiên không có lưu lượng hành khách lớn. Số lượng công dân Nga đến Bình Nhưỡng vì mục đích du lịch hoặc kinh doanh gần như không đáng kể. Do đó, tuyến bay này nhiều khả năng phục vụ các phái đoàn, mục đích chính trị và vận tải kỹ thuật thay vì thương mại thuần túy.
Ông Dmitry Gusarov - Cựu cố vấn tại Bộ Giao thông Nga
Ngoài ra, do Triều Tiên bị cấm vận bởi nhiều tổ chức quốc tế, máy bay từ nước này cũng không được phép bay qua không phận của nhiều quốc gia khác.
Điều này buộc tuyến bay phải chọn đường vòng, kéo dài thời gian bay và gây khó khăn trong khai thác định kỳ.
Việc nối lại đường bay giữa Nga và Triều Tiên diễn ra trong bối cảnh cả hai nước đều đang đẩy mạnh chiến lược “xoay trục về phía Đông” hướng tới Trung Quốc, Đông Nam Á và các quốc gia không thuộc liên minh phương Tây.
Đường bay thẳng có thể trở thành một phần trong mạng lưới “liên kết hậu cần thay thế”, nơi các quốc gia bị trừng phạt tìm cách kết nối với nhau ngoài vòng kiểm soát của các định chế do Mỹ và EU đề ra.
Việc mở tuyến hàng không này cũng phản ánh thay đổi trong chiến lược đối ngoại của Nga, trong đó Triều Tiên được coi là đối tác then chốt trong việc duy trì ảnh hưởng tại Đông Bắc Á.
Đối với Bình Nhưỡng, đây cũng là bước đi thể hiện hình ảnh “không đơn độc”, có liên kết và sẵn sàng hội nhập theo điều kiện riêng.
Thách thức và giới hạn
Không thể phủ nhận tuyến bay Moscow – Bình Nhưỡng sẽ đối mặt với nhiều rào cản.
Trước hết là vấn đề kỹ thuật và an toàn. Hạ tầng tại Triều Tiên vẫn còn hạn chế, còn đội bay của Air Koryo bị đánh giá là lạc hậu, nhiều máy bay đã ngoài tuổi phục vụ thông thường.
Tiếp theo là nguy cơ bị trừng phạt thứ cấp nếu tuyến bay này bị sử dụng cho các mục đích ngoài hàng không dân sự.
Bên cạnh đó, nhu cầu hành khách thực tế chưa đủ để đảm bảo tần suất bay ổn định. Mặc dù có thể phục vụ các đoàn đại biểu, các nhóm công nhân hoặc chuyên gia, nhưng tính bền vững về mặt kinh tế vẫn còn là dấu hỏi lớn.
Ngày 15/7, Bộ Ngoại giao Hàn Quốc phát đi thông điệp bày tỏ quan ngại về “việc Triều Tiên tiếp cận công nghệ và nguồn lực từ nước ngoài qua các hình thức giao thương mới có thể vi phạm lệnh trừng phạt của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc”.
Tokyo cũng kêu gọi Moscow giải thích rõ về mục đích và tính minh bạch của tuyến bay.
Một quan chức Nhật Bản giấu tên nhận định với NHK: “Chúng tôi theo dõi chặt chẽ mọi liên kết hậu cần giữa Nga và Triều Tiên, vì chúng có thể liên quan đến hoạt động bị cấm như chuyển giao vũ khí, công nghệ hoặc lao động cưỡng bức”.
Hoa Kỳ tỏ ra thận trọng nhưng chưa đưa ra phản ứng gay gắt. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Washington “đang theo dõi sát sao việc mở tuyến hàng không Nga – Triều Tiên và sẽ phối hợp với các đồng minh trong khu vực để đánh giá liệu có hành vi vi phạm lệnh trừng phạt quốc tế hay không”.
Dù vậy, không có dấu hiệu cho thấy Mỹ sẽ có hành động trừng phạt trực tiếp đối với tuyến bay này trong giai đoạn đầu.
Trong khi đó, Trung Quốc giữ thái độ trung lập, không bình luận chính thức nhưng các chuyên gia Trung Quốc cho rằng Bắc Kinh không phản đối việc Moscow tăng cường quan hệ với Bình Nhưỡng, miễn là điều đó không đe dọa cán cân ổn định khu vực.
Dù mang giá trị thương mại thấp, tuyến bay Moscow – Bình Nhưỡng lại có sức nặng chính trị đáng kể. Nó đánh dấu sự xích lại gần hơn giữa hai quốc gia đang chịu sức ép từ phương Tây và thể hiện nỗ lực mở rộng không gian chiến lược ra ngoài biên giới địa lý.
Trong kỷ nguyên mà hàng không không chỉ còn là vận tải, mà còn là biểu tượng chính trị, những chuyến bay như vậy mang theo nhiều hơn hành khách cũng như mang cả thông điệp và lập trường.
