Năng lực tự chủ quốc phòng nhìn từ UAV, tên lửa của Viettel

Vài năm trở lại đây, Viettel không còn chỉ xuất hiện trên các bảng xếp hạng viễn thông quốc tế, mà còn hiện diện trong các triển lãm quốc phòng với tư cách một nhà phát triển khí tài công nghệ cao. Trong đó, lĩnh vực công nghệ phòng không, nổi bật là máy bay không người lái (UAV) và tên lửa, như mũi nhọn chiến lược mà Viettel dồn sức đầu tư.

"Đôi cánh" UAV

Viettel đã phát triển nhiều dòng UAV phục vụ đa dạng nhiệm vụ: từ trinh sát, đa năng tầm xa đến tác chiến đa nhiệm. Những UAV trinh sát do Viettel giới thiệu có thể hoạt động ngày đêm, tích hợp cảm biến quang điện, camera hồng ngoại, thậm chí cả radar nhỏ gọn cùng khả năng cất/hạ cánh thẳng đừng.

Chúng cho phép quân đội giám sát từ xa, bám theo hoạt động của mục tiêu mặt đất, hỗ trợ bảo vệ biên giới hay tìm kiếm cứu nạn trong điều kiện khắc nghiệt.

Nổi bật là UAV trinh sát hạng nhẹ tầm trung VU-R70. Với sải cánh 3,1 m, chiều dài 1,7 m và trọng lượng cất cánh tối đa 26 kg, VU-R70 có thể hoạt động liên tục trong 4,5 giờ và đạt tốc độ tối đa 120km/giờ. Hệ thống camera quang điện tử tích hợp cho phép quan sát ngày/đêm, đo xa bằng laser với độ phân giải HD.

Công nghệ AI tích hợp trên hệ thống camera cũng cho phép VU-R70 tìm kiếm, phát hiện, nhận dạng mục tiêu tự động hoàn toàn, sau đó chỉ thị mục tiêu cho lực lượng hỏa lực và gửi thông tin về Sở chỉ huy theo thời gian thực.

Đặc biệt, VU-R70 còn được trang bị khả năng cất cánh và hạ cánh hoàn toàn tự động theo phương thẳng đứng (VTOL), giúp tăng tính linh hoạt trong triển khai nhiệm vụ.

Song hành với UAV trinh sát, Viettel cũng phát triển dòng UAV cảm tử, xu hướng đang làm thay đổi quan điểm chiến tranh hiện đại, bởi chi phí rẻ hơn nhiều so với tên lửa hành trình, nhưng hiệu quả gây thiệt hại không kém.

Sản phẩm nổi bật của Viettel là UAV cảm tử VU-C2 được trang bị đầu đạn, camera cảm biến, tích hợp AI, có khả năng tự tìm kiếm, phát hiện và khóa mục tiêu tự động hoàn toàn, tấn công mục tiêu khi có lệnh của người chỉ huy.

UAV cảm tử này có sải cánh 1,5 m, chiều dài 1,1 m và trọng lượng cất cánh tối đa 8 kg, thời gian hoạt động liên tục 40 phút, đạt tốc độ tấn công mục tiêu tối đa lên đến hơn 130 km/giờ. Toàn bộ hệ thống bao gồm máy bay và hệ thống phóng có khối lượng nhẹ, có thể tháo lắp nhanh giúp người lính dễ dàng triển khai mang vác và cơ động.

Cuối cùng dòng UAV đa năng tầm xa, thu hút sự chú ý gần đây là mẫu VU-MALE, có khả năng hoạt động thời gian dài (tối đa hơn 24 giờ) ở cự ly lớn và trong mọi điều kiện thời tiết. Đây là loại UAV đa năng, tầm xa dòng cấp chiến lược, thực hiện các nhiệm vụ như trinh sát, chỉ thị mục tiêu theo thời gian thực, trinh sát điện tử, chuyển tiếp thông tin, tấn công mục tiêu nhờ khả năng mang đa tải.

VU-MALE có sải cánh 17 m, dài 8,5 m, trọng lượng cất cánh tối đa 1.500 kg, mang tối đa 500 kg, dải vận tốc hành trình từ 140 - 180 km/h, vận tốc tối đa 200 km/h và trần bay 10 km.

UAV này có thể mang quang điện tử, ra đa, tác chiến điện tử, vũ khí (tên lửa, bom thông minh) và vận chuyển thông tin.

Trong vận hành thực tế, UAV này có thể được phóng lên từ sân bay dã chiến hoặc đường băng chuyên dụng. Một khi đã ở trên không, UAV hoạt động gần như tự động hoàn toàn nhờ hệ thống định vị, điều khiển từ xa và các phần mềm trí tuệ nhân tạo.

Hơn nữa, các UAV được nâng cấp, cải tiến và thiết kế tối ưu cho điều kiện địa hình, khí hậu Việt Nam. Đồng thời, nhờ làm chủ phần mềm điều khiển, Viettel có thể liên tục nâng cấp thuật toán bay, xử lý dữ liệu truyền về, đồng thời mã hóa kênh liên lạc để đảm bảo an toàn trước các nỗ lực gây nhiễu.

Điều này giúp UAV không chỉ là công cụ trinh sát đơn lẻ, mà còn là một phần trong hệ sinh thái tác chiến C5ISR (chỉ huy - kiểm soát - liên lạc - máy tính - tình báo - trinh sát) mà Viettel đang xây dựng.

"Tấm khiên" tên lửa

Nếu UAV là “đôi cánh”, thì tên lửa là “tấm khiên” của Viettel trong lĩnh vực công nghệ quốc phòng. Tiêu biêu là dự án hiện đại hóa tổ hợp tên lửa phòng không S-125-VT.

Nâng cấp và hiện đại hóa dựa trên hệ thống tên lửa S-125 Pechora-2TM (còn gọi là SAM-3) của Liên Xô, S-125-VT được tối ưu hóa để đối phó các phương tiện tấn công đường không hiện đại, đặc biệt là mục tiêu bay thấp và có diện tích phản xạ radar nhỏ như tên lửa hành trình hay UAV.

Ngoài vai trò phòng không, tổ hợp S-125-VT cũng có thể được sử dụng cho mục tiêu tấn công trên mặt đất và mặt nước.

Sau khi nâng cấp, radar của tổ hợp S-125-VT có khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng 90km và tên lửa có thể tiêu diệt mục tiêu ở cự ly tối đa 30 km, với tốc độ tên lửa đạt 800 m/s (2.880 km/h, tương đương Mach 2,3).

Ngoài hệ thống dẫn đường và giám sát bằng radar, S-125-VT cũng được tích hợp khối quan sát quang - điện tử, cho phép phát hiện và khóa các mục tiêu bay thấp hoặc trong trường hợp radar bị chế áp điện tử hoàn toàn.

Đặc biệt, S-125-VT có hệ thống dẫn đường đồng thời 2 tên lửa nhắm vào 2 mục tiêu khác nhau, với tỷ lệ bắn trúng mục tiêu lên đến 90%, tăng đáng kể so với tỷ lệ từ 45 đến 87% của phiên bản gốc.

Với thông số này, S-125-VT đúng nghĩa là một “nỏ thần” phòng không, chống lại các mục tiêu bay thấp và cơ động nhanh, đặc biệt là UAV và tên lửa hành trình.

Ngoài ra, thành phần của tổ hợp S-125-VT (xe điều khiển, xe cung cấp điện, bệ phóng) đều được đặt trên khung gầm xe tải dã chiến, giúp tăng tính cơ động. Điều này cho phép tổ hợp S-125-VT chỉ mất 20 phút để triển khai đội hình chiến đấu, nâng cấp đáng kể khi phiên bản S-125 Pechora trước đây phải mất 90 phút để có thể triển khai chiến đấu.

Tiếp theo là hệ thống tên lửa phòng thủ bờ biển Trường Sơn, còn có tên gọi VCS-01. Đây là tổ hợp tên lửa do chính Việt Nam nghiên cứu và chế tạo, là sản phẩm kết hợp giữa Tập đoàn Viettel (bao gồm Viện Hàng không Vũ trụ Viettel, Công ty sản xuất Viettel), nhà máy đóng tàu Z189, Bộ Quốc phòng…

Thành phần cơ bản của tổ hợp tên lửa Trường Sơn gồm: xe chỉ huy chiến đấu, xe radar, xe bệ phóng, tên lửa Sông Hồng, xe vận chuyển và nạp tên lửa, xe kiểm tra.

Xe chỉ huy chiến đấu là trung tâm chỉ huy, điều hành các hoạt động tổ hợp tên lửa Trường Sơn, thời gian triển khai không quá 10 phút. Xe radar có khả năng phát hiện, định vị và bám sát mục tiêu mặt nước, cung cấp thông tin mục tiêu (phương vị, cự ly, vận tốc, hướng di chuyển) tới các nơi dùng tin. Xe cũng có khả năng chống tác chiến điện tử và hoạt động liên tục 24/7.

Trường Sơn sử dụng đạn tên lửa hành trình diệt hạm mang tên Sông Hồng VSM-01A, có tốc độ bay cận âm và tầm bắn xa lên tới 80 km. Tên lửa được trang bị hệ thống dẫn đường tiên tiến, có khả năng chống nhiễu cao, giúp tăng độ chính xác khi hướng đến mục tiêu.

Hiện tại Việt Nam đã có thể làm chủ công nghệ và tự sản xuất được tên lửa Sông Hồng, giúp chủ động hơn trong việc cung cấp tên lửa cho các tổ hợp phòng thủ Trường Sơn.

Tổ hợp tên lửa Trường Sơn là một trong những thành phần nòng cốt của hệ thống phòng thủ bờ biển, có thể giáng những đòn tên lửa với uy lực mạnh, tiêu diệt các mục tiêu của đối thủ trên biển và trên bờ.

Việc làm chủ công nghệ vũ khí hiện đại mang ý nghĩa chiến lược sâu rộng, không chỉ trong lĩnh vực quân sự mà còn đối với sự phát triển tổng thể quốc gia.

Khả năng tự sản xuất cho phép Việt Nam thiết kế các trang thiết bị phù hợp với điều kiện và cách đánh của mình, đồng thời có thể duy trì năng lực chiến đấu ngay cả khi thị trường toàn cầu biến động. Đây cũng là nền tảng để xây dựng thế trận phòng thủ nhiều lớp, từ đất liền ra biển, từ phòng không - không quân tới hải quân.

Với các dòng UAV và tên lửa tự chế tạo, Viettel đang góp phần đưa công nghiệp quốc phòng Việt Nam sang trang mới, không chỉ đủ sức phòng thủ, mà còn có thể chủ động sáng tạo, tiệm cận chuẩn mực tác chiến công nghệ cao toàn cầu.