Gửi bình luận
Phi thuyền X-37B vừa thực hiện sứ mệnh lần thứ 8 trên không gian với một loạt các mục tiêu thử nghiệm của Không quân Mỹ.
Chiếc X-37B Orbital Test Vehicle, máy bay vũ trụ không người lái do Boeing phát triển đã được phóng lên quỹ đạo từ Trung tâm Vũ trụ Kennedy (bang Florida), trên tên lửa SpaceX Falcon 9.
Đây là sứ mệnh thứ 8 của dòng phương tiện đặc biệt này, chỉ chưa đầy sáu tháng sau khi nó hoàn tất nhiệm vụ lần thứ bảy với màn hạ cánh an toàn tại căn cứ Vandenberg ở California.
Việc tái sử dụng phương tiện vũ trụ trong thời gian ngắn cho thấy khả năng vận hành linh hoạt và độ tin cậy ngày càng cao của X-37B. Nó cũng phản ánh xu hướng chung của Mỹ trong chiến lược không gian là tận dụng tối đa công nghệ tái sử dụng nhằm tiết kiệm chi phí, rút ngắn chu kỳ triển khai và tăng cường tần suất các thử nghiệm công nghệ then chốt.
Khác với những tàu vũ trụ truyền thống, X-37B được thiết kế như một máy bay không gian thu nhỏ, có khả năng cất cánh nhờ tên lửa đẩy, hoạt động độc lập trên quỹ đạo hàng trăm ngày và quay trở lại Trái đất để tái sử dụng. Với mô-đun dịch vụ tích hợp do Boeing phát triển, lần phóng này giúp tăng đáng kể khả năng mang tải trọng, mở rộng phạm vi thử nghiệm.
Trong sứ mệnh thứ 8, X-37B được cho là mang theo nhiều thí nghiệm công nghệ của các cơ quan chính phủ Mỹ, trong đó nổi bật là hệ thống liên lạc bằng laser và cảm biến quán tính lượng tử, một thiết bị có thể hỗ trợ định vị trong trường hợp tín hiệu GPS bị gián đoạn.
Đây là công nghệ đặc biệt quan trọng trong bối cảnh các cuộc cạnh tranh chiến lược trên không gian ngày càng quyết liệt, khi tín hiệu GPS có thể bị gây nhiễu hoặc tấn công.
Trước đó, ở sứ mệnh thứ 7, X-37B đã lần đầu tiên thực hiện thành công cơ động hãm khí quyển để thay đổi quỹ đạo mà vẫn tiết kiệm nhiên liệu, một kỹ thuật được coi là bước đột phá, mở đường cho những nhiệm vụ kéo dài và phức tạp hơn trong tương lai.
Dù thông tin chi tiết về X-37B được giữ bí mật, giới quan sát cho rằng đây chính là nền tảng thử nghiệm chiến lược của Không quân và Lực lượng Không gian Mỹ.
Đại tá Brian Chatman, chỉ huy Lực lượng Phóng Delta 45, nhấn mạnh: “Dữ liệu thu được từ X-37B giúp tăng tốc các quyết định, củng cố năng lực và bảo đảm lực lượng luôn duy trì kết nối ngay cả trong môi trường cạnh tranh khốc liệt. Đây là cách chúng tôi biến những ý tưởng tiềm năng thành năng lực thực tế.”
Phát biểu này phần nào hé lộ mục tiêu dài hạn. X-37B không chỉ là công cụ thử nghiệm khoa học, mà còn đóng vai trò bệ phóng cho các công nghệ quân sự không gian thế hệ mới, giúp Mỹ duy trì ưu thế chiến lược.
Việc tích hợp các công nghệ cảm biến, liên lạc, và khả năng cơ động độc lập cho thấy rõ ràng Washington muốn chuẩn bị cho tình huống cạnh tranh trực diện với các đối thủ lớn trong không gian.
Đáng chú ý, sứ mệnh thứ 7 kết thúc vào tháng 3/2025 đã kéo dài 434 ngày, lần đầu tiên được phóng bằng Falcon Heavy lên quỹ đạo elip cao. Điều này chứng minh khả năng bền bỉ và cơ động của phương tiện, yếu tố then chốt trong nghiên cứu về nhận thức không gian, tức là khả năng giám sát, theo dõi và kiểm soát hoạt động trên quỹ đạo.
Boeing phát triển X-37B trong khuôn khổ hợp tác với Văn phòng Năng lực Nhanh Không quân Mỹ (USAF RCO) và Lực lượng Không gian Mỹ (USSF). Đây là một phần trong chiến lược lớn hơn, khi Washington đẩy mạnh đầu tư vào các chương trình không gian có tính lưỡng dụng, vừa phục vụ nghiên cứu khoa học, vừa sẵn sàng cho các ứng dụng quân sự.
Song song với X-37B, Boeing còn tham gia nhiều chương trình quan trọng khác như tàu vũ trụ CST-100 Starliner hay dự án kính thiên văn hồng ngoại trên máy bay SOFIA (hợp tác với NASA và Cơ quan Vũ trụ Đức). Điều này cho thấy Mỹ đang xây dựng một hệ sinh thái công nghệ không gian toàn diện, từ quan sát vũ trụ, vận tải không gian đến thử nghiệm công nghệ chiến lược.
Trong bối cảnh Trung Quốc và Nga cũng gia tăng hoạt động trong lĩnh vực không gian quân sự, X-37B được coi là lá bài chiến lược của Mỹ, vừa để thử nghiệm, vừa để phô diễn năng lực công nghệ. Sự bí ẩn quanh các sứ mệnh càng làm tăng tính răn đe, bởi không ai biết chính xác Mỹ đang thử nghiệm điều gì trên quỹ đạo.
Việc X-37B bước vào sứ mệnh lần thứ 8 không chỉ đơn thuần là một hoạt động phóng tàu vũ trụ. Đây là biểu tượng cho tham vọng không gian của Mỹ, đồng thời phản ánh cách Washington đang chuẩn bị cho một kỷ nguyên mới, nơi không gian trở thành đấu trường chiến lược quan trọng ngang với đất liền, trên biển hay trên không.
Mỗi ngày X-37B hoạt động trên quỹ đạo không chỉ mang lại dữ liệu khoa học, mà còn góp phần định hình tương lai của an ninh quốc gia Mỹ trong thế kỷ 21.
Điểm khiến X-37B của Mỹ trở nên đặc biệt là tính bí mật và mức độ vận hành lặp đi lặp lại nhiều lần, điều mà cho đến nay các đối thủ cạnh tranh mới chỉ thử nghiệm ở mức hạn chế. Trung Quốc từ lâu đã công khai phát triển Shenlong, một loại máy bay vũ trụ không người lái với thiết kế khá tương đồng X-37B.
Shenlong được cho là đã có ít nhất hai lần phóng thử thành công trên quỹ đạo thấp, với khả năng mở cửa khoang và triển khai một số thiết bị. Tuy nhiên, thông tin chính thức về chương trình này cực kỳ khan hiếm.
Theo phân tích của các chuyên gia quốc tế, Bắc Kinh có thể đang theo đuổi cùng một mục tiêu phát triển phương tiện có khả năng quay lại nhiều lần, vừa tiết kiệm chi phí vừa cho phép thử nghiệm công nghệ giám sát hoặc thậm chí vũ khí chống vệ tinh.
Trong khi đó, Nga vốn là cường quốc tiên phong trong lĩnh vực tàu vũ trụ có cánh với chương trình Buran thời Liên Xô lại tụt lại phía sau. Sau khi Buran bay thành công một lần vào năm 1988, dự án bị hủy bỏ do thiếu kinh phí.
Gần đây, Nga có đề cập tới ý tưởng hồi sinh một số phiên bản máy bay vũ trụ cỡ nhỏ, nhưng cho đến nay vẫn chưa có chương trình nào đạt mức độ thử nghiệm thực tế như X-37B hay Shenlong. Một số chuyên gia nhận định Nga gặp khó vì vừa thiếu nguồn lực tài chính, vừa bị cản trở bởi các lệnh trừng phạt công nghệ, khiến họ khó bắt kịp xu hướng "tàu vũ trụ tái sử dụng" hiện nay.
Điểm chung của cả Mỹ, Trung Quốc và Nga là đều coi máy bay vũ trụ dạng này là “công cụ chiến lược kép” vừa phục vụ nghiên cứu khoa học, vừa có tiềm năng quân sự to lớn. Mỹ đi trước với hơn một thập kỷ vận hành X-37B, chứng minh khả năng duy trì phương tiện trên quỹ đạo hàng trăm ngày liên tục.
Trung Quốc tỏ ra quyết tâm không để tụt hậu khi đẩy nhanh Shenlong và một số mẫu thử khác. Nga, tuy có nền tảng lịch sử, nhưng hiện chưa có dấu hiệu cụ thể về một mẫu kế nhiệm khả thi.
Giới quan sát cho rằng, sự xuất hiện song song của X-37B và Shenlong báo hiệu một “cuộc chạy đua mới trong không gian”, nơi công nghệ tái sử dụng, bí mật và khả năng mang tải trọng linh hoạt sẽ định hình cục diện an ninh vũ trụ trong nhiều năm tới.
Nếu Mỹ tiếp tục dẫn trước về thực nghiệm, Trung Quốc lại có lợi thế về tốc độ phát triển và khả năng tích hợp chương trình này vào chiến lược không gian rộng hơn của họ. Nga, trong khi đó, có nguy cơ bị gạt ra ngoài cuộc chơi, trừ khi có bước đột phá bất ngờ.
