Gửi bình luận
Từ tháng 8 năm nay, năm sân bay lớn tại Ý chính thức cho phép mang chất lỏng trên 100ml trong hành lý xách tay – điều từng bị cấm gần hai thập kỷ qua.
Theo thông báo từ Cơ quan Hàng không Dân dụng Ý (ENAC), quy định mới được triển khai tại các sân bay: Rome Fiumicino, Milan Linate, Milan Malpensa (cả hai nhà ga), Bologna và Turin.
Đây là bước đi tiếp theo sau khi Hội nghị Hàng không Dân dụng châu Âu (ECAC) ra khuyến nghị điều chỉnh quy tắc kiểm soát an ninh chất lỏng tại sân bay.
Chấm dứt “ám ảnh 100ml”
Từ hơn hai thập kỷ qua, những chai nước nhỏ, lọ mỹ phẩm mini, và túi nhựa trong suốt 1 lít đã trở thành vật bất ly thân trong mỗi chuyến bay khởi hành từ châu Âu.
Điều tưởng như bình thường ấy bắt nguồn từ một sự kiện an ninh chấn động thế giới. Vụ âm mưu đánh bom hàng loạt các chuyến bay khởi hành từ Anh vào năm 2006, sử dụng chất nổ lỏng được ngụy trang trong chai nước uống.
Phản ứng trước mối đe dọa chưa từng có tiền lệ này, các cơ quan an ninh hàng không tại Anh, Mỹ và toàn châu Âu đã nhanh chóng ban hành lệnh cấm mang chất lỏng vượt quá 100ml trong hành lý xách tay, một quy định được đánh giá là cần thiết và kịp thời trong thời điểm ấy.
Từ đó, cụm từ “100ml rule” trở thành nỗi ám ảnh thường trực của không chỉ hành khách mà cả ngành dịch vụ hàng không toàn cầu.
Khi quy định trở nên lỗi thời so với thực tế công nghệ
Mặc dù giúp giảm thiểu nguy cơ về an ninh, quy định giới hạn chất lỏng cũng dẫn đến hàng loạt bất tiện cho hành khách từ việc phải chi thêm tiền mua các sản phẩm mini, đến cảnh tượng bị yêu cầu đổ bỏ mỹ phẩm, rượu, nước hoa tại cổng kiểm tra an ninh.
Không ít trường hợp, hành khách đã mất đi những sản phẩm đắt tiền chỉ vì lọ dung tích 120ml thay vì 100ml, dù bên trong còn chưa đến một nửa.
Chúng ta đang sống trong một thời đại mà máy quét an ninh đã có thể nhận diện chính xác bản chất hóa học của từng món đồ. Việc bắt hành khách phải đóng gói thủ công từng lọ chất lỏng như thể đang sống trong năm 2006 là điều không còn hợp lý.
Tiến sĩ Laura Giannetti, chuyên gia trải nghiệm hành khách tại Đại học Rome
Italy mở đường cho Châu Âu
Với sự phát triển của công nghệ soi chiếu CT thế hệ mới, tương tự như loại được dùng trong y tế, nhiều sân bay ở châu Âu đã có đủ cơ sở kỹ thuật để thay đổi chính sách an ninh theo hướng linh hoạt và thực dụng hơn. Italy là một trong những quốc gia tiên phong biến điều đó thành hiện thực.
Kể từ tháng 8/2025, 5 sân bay tại Italy chính thức triển khai quy định mới, cho phép hành khách mang chất lỏng vượt quá 100ml trong hành lý xách tay, một thay đổi mang tính đột phá với các chi tiết cụ thể như sau.
Sân bay Rome Fiumicino, cửa ngõ hàng không chính của Italy cho phép tất cả hành khách mang chất lỏng vượt quá 100ml. Tuy nhiên, các chuyến bay đến Mỹ và Israel vẫn phải tuân thủ quy định cũ do yêu cầu an ninh nghiêm ngặt từ phía quốc gia đích đến.
Sân bay Milan Linate và Ga 1 của sân bay Milan Malpensa cho phép hành khách mang theo tới 2 lít chất lỏng, gel hoặc bình xịt, vượt xa giới hạn cũ.
Ga 2 của Malpensa và sân bay Turin áp dụng quy định mới chỉ đối với hành khách sử dụng làn Fast Track hoặc Priority, nhấn mạnh vào tính phân tầng trong trải nghiệm hành khách, nơi người trả thêm tiền hoặc có thẻ ưu tiên được hưởng quy chế thông thoáng hơn.
Sân bay Bologna là ví dụ điển hình về cải cách toàn diện. Toàn bộ sân bay đã được trang bị hệ thống soi chiếu CT hiện đại, cho phép áp dụng quy định mới trên toàn diện các làn kiểm tra, không phân biệt hạng vé hay ưu tiên.
Hành khách hưởng lợi trực tiếp
Tác động từ việc xóa bỏ giới hạn 100ml vượt xa yếu tố tâm lý hay tiện nghi. Theo số liệu từ Hiệp hội Hàng không Châu Âu (AEA), quy trình kiểm tra an ninh chiếm trung bình 25–30% tổng thời gian chờ tại sân bay. Việc hành khách phải tách riêng chất lỏng, máy tính, đồ điện tử… là nguyên nhân chính dẫn đến tắc nghẽn tại các cửa kiểm tra.
Việc triển khai hệ thống CT và nới lỏng quy định chất lỏng không chỉ giúp rút ngắn thời gian kiểm tra, mà còn giảm thiểu căng thẳng, tăng sự hài lòng, đặc biệt trong mùa cao điểm du lịch.
Giovanni Marcello, một hành khách thường xuyên bay giữa Rome và Paris, chia sẻ: “Tôi từng mất đến 15 phút chỉ để phân loại lại túi xách vì quên đổ nước rửa tay vào túi nhựa. Giờ đây, mọi thứ đơn giản hơn rất nhiều. Tôi cảm thấy mình được tôn trọng hơn với tư cách là một hành khách.”
Không chỉ mang tính biểu tượng, việc Italy xóa bỏ giới hạn 100ml ở một số sân bay còn thể hiện rõ sự chuyển dịch từ mô hình an ninh thuần túy sang trải nghiệm người dùng lấy công nghệ làm trung tâm.
Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt giữa các sân bay quốc tế, yếu tố “thủ tục nhanh, dịch vụ thuận tiện” đang trở thành lợi thế chiến lược để giữ chân hành khách trung thành và thu hút lượng khách quá cảnh.
Federico Vannini, cố vấn về logistics hàng không tại Milan, đánh giá: “Ngày nay, an ninh hàng không không còn là cuộc chơi của giới chức – đó là bài toán kinh doanh. Một sân bay khiến khách cảm thấy ít bị soi mói hơn, ít bị lục túi hơn, sẽ có nhiều cơ hội giữ chân họ hơn cho các chuyến đi sau.”
Làn sóng cải cách đang lan rộng khắp Châu Âu
Việc nới lỏng giới hạn chất lỏng trong hành lý xách tay không phải là một hiện tượng riêng lẻ tại Italy, mà phản ánh một xu hướng cải cách sâu rộng đang dần định hình lại chính sách an ninh hàng không tại Châu Âu.
Nhiều quốc gia đang từng bước chuyển đổi khỏi các quy định vốn được thiết kế trong bối cảnh khủng bố hậu năm 2006, hướng đến một cách tiếp cận linh hoạt, hiệu quả và dựa trên công nghệ hiện đại.
Từ tháng 7/2025, hai sân bay lớn tại Vương quốc Anh là Edinburgh và Birmingham chính thức cho phép hành khách mang chất lỏng vượt quá 100ml trong hành lý xách tay sau khi hoàn tất lắp đặt hệ thống máy quét an ninh CT tiên tiến.
Đây là một trong những hệ thống an ninh hiện đại nhất hiện nay, cho phép kiểm tra ba chiều các vật thể trong hành lý mà không cần mở túi hoặc yêu cầu tách riêng chất lỏng, laptop như trước.
Cơ quan quản lý sân bay Vương quốc Anh cho biết mục tiêu cuối cùng là toàn bộ sân bay nước này sẽ loại bỏ hoàn toàn giới hạn 100ml trước năm 2026, một động thái được đánh giá là “lịch sử” trong lĩnh vực hàng không dân dụng Anh.
Trước khi Italy hay Anh triển khai chính thức, một số quốc gia Bắc Âu như Hà Lan và Phần Lan đã đóng vai trò như những “phòng thí nghiệm chính sách” cho châu lục.
Tại sân bay Amsterdam Schiphol, một trong những trung tâm trung chuyển lớn nhất châu Âu, hệ thống máy soi CT được triển khai thí điểm từ năm 2022.
Kết quả khả quan đã mở đường cho việc mở rộng sang nhiều nhà ga khác. Cũng tương tự, sân bay Helsinki-Vantaa tại Phần Lan đã cho phép hành khách mang đến 2 lít chất lỏng trong hành lý xách tay nếu đi qua các cổng kiểm tra được nâng cấp, giúp tăng tốc độ kiểm tra và giảm ùn tắc tại khu vực an ninh trong giờ cao điểm.
Theo báo cáo từ Hiệp hội các sân bay quốc tế châu Âu, cả hai quốc gia này đều cho thấy sự cải thiện rõ rệt về thời gian chờ trung bình, mức độ hài lòng của hành khách, và đặc biệt là giảm thiểu sự căng thẳng trong kiểm tra an ninh, một vấn đề từng bị phàn nàn nhiều trong mùa cao điểm du lịch.
Tuy nhiên, không phải tất cả các quốc gia EU đều có thể nhanh chóng bắt nhịp với làn sóng đổi mới này. Tại các thị trường hàng không lớn như Pháp, Đức và Tây Ban Nha, tiến độ triển khai các công nghệ mới còn khá chậm, dù nhu cầu thay đổi là có thật.
Lý do chính đến từ chi phí đầu tư khổng lồ. Việc trang bị máy quét CT cho mỗi cổng kiểm tra hành lý có thể tiêu tốn từ 15 đến 25 triệu euro cho một sân bay lớn, chưa kể chi phí đào tạo nhân lực, bảo trì và điều chỉnh quy trình vận hành.
Ngoài ra, các sân bay có lưu lượng hành khách quá lớn như Charles de Gaulle (Paris), Frankfurt hay Madrid-Barajas thường gặp khó khăn trong việc nâng cấp hạ tầng mà không ảnh hưởng đến hoạt động khai thác hàng ngày. Việc đóng một khu kiểm tra trong vài tuần để cải tạo là điều không dễ chấp nhận trong mùa du lịch cao điểm.
Một chuyên gia an ninh hàng không tại Đức, ông Thomas Klinger, nhận định: “Đây không chỉ là vấn đề tài chính, mà còn là bài toán về logistics và quy trình. Với khối lượng hành khách hàng chục triệu lượt mỗi năm, bất kỳ sự thay đổi nào cũng cần được tính toán kỹ lưỡng để không gây ách tắc hoặc xáo trộn quy trình vận hành sân bay.”
Một hệ quả đáng lo ngại từ tốc độ triển khai không đồng đều giữa các nước là sự thiếu nhất quán trong trải nghiệm hành khách, thậm chí có thể gây ra rắc rối trong các chuyến bay kết nối.
Đơn cử, một hành khách bay từ Bologna (Italy) đến Frankfurt (Đức) có thể mang theo 500ml mỹ phẩm mà không vi phạm quy định tại sân bay Italy.
Tuy nhiên, nếu không để ý, khi tiếp tục hành trình từ Đức sang một quốc gia khác, họ có thể bị chặn lại tại cửa an ninh nếu mang chất lỏng vượt quá 100ml – bởi Frankfurt vẫn áp dụng quy định cũ.
Điều này khiến giới chuyên gia EU lo ngại về “một châu Âu hai tốc độ” trong hàng không, và kêu gọi Ủy ban châu Âu cần đưa ra lộ trình chung để thống nhất thời điểm và tiêu chuẩn áp dụng công nghệ kiểm tra mới tại các sân bay trên toàn khối.
Quy định mới – Bước chuyển mình tất yếu của ngành hàng không
Việc nới lỏng quy định giới hạn chất lỏng trong hành lý xách tay không chỉ là một điều chỉnh kỹ thuật đơn thuần, mà mang ý nghĩa biểu tượng cho một chuyển động sâu sắc trong tư duy quản trị và vận hành của ngành hàng không châu Âu.
Đây là tín hiệu rõ ràng cho thấy các nhà hoạch định chính sách và nhà khai thác sân bay đang chủ động thích ứng với những thay đổi của thời đại – nơi an ninh, công nghệ và trải nghiệm hành khách không còn là những mục tiêu xung đột, mà cần được tích hợp một cách hài hòa.
Kể từ vụ âm mưu đánh bom bằng chất lỏng năm 2006, các quy định kiểm tra an ninh tại sân bay được thiết kế dựa trên tư duy “phản ứng khẩn cấp”, đặt yếu tố kiểm soát và ngăn ngừa nguy cơ lên hàng đầu, đôi khi bất chấp sự bất tiện cho hành khách.
Trong suốt hơn 15 năm, những quy định như “cấm chất lỏng trên 100ml” từng được xem là nền tảng của hệ thống an ninh hàng không hiện đại.
Tuy nhiên, thời thế đã thay đổi. Các công nghệ quét CT 3D, trí tuệ nhân tạo trong phân tích hình ảnh an ninh, dữ liệu sinh trắc học và tự động hóa quy trình kiểm tra đang mở ra khả năng kiểm soát rủi ro tốt hơn mà không nhất thiết phải đánh đổi bằng sự bất tiện của hành khách.
Do đó, việc duy trì những quy định lỗi thời không còn là bảo đảm an toàn, mà vô hình trung lại trở thành lực cản cho sự phát triển.
Việc 5 sân bay tại Ý tiên phong áp dụng quy định mới cho phép mang chất lỏng vượt quá 100ml là minh chứng cụ thể cho sự chuyển hóa từ tư duy phản ứng sang tư duy chiến lược, dựa trên năng lực công nghệ hiện đại và hiểu biết sâu hơn về hành vi hành khách.
Trong bối cảnh ngành hàng không châu Âu đang vật lộn để phục hồi hoàn toàn sau đại dịch COVID-19, lượng hành khách tăng trở lại là một dấu hiệu tích cực nhưng chưa đủ.
Các hãng hàng không và sân bay đều nhận ra rằng trải nghiệm khách hàng mới là yếu tố then chốt để tạo ra sự trung thành lâu dài và lợi thế cạnh tranh bền vững.
Các khảo sát do ACI Europe và IATA thực hiện trong năm 2024 cho thấy hành khách ngày càng kỳ vọng vào sự đơn giản hóa, tự động hóa và cá nhân hóa trong mọi khâu của hành trình bay từ check-in, kiểm tra an ninh, đến boarding và dịch vụ trên không.
Trong bối cảnh đó, những cải cách như dỡ bỏ giới hạn chất lỏng 100ml không chỉ là “chi tiết kỹ thuật”, mà còn là tuyên bố rõ ràng từ phía sân bay rằng chúng tôi lắng nghe bạn và chúng tôi thay đổi để phục vụ bạn tốt hơn.
Trong khi các sân bay lớn tại Trung Đông như Doha, Dubai và Istanbul đang đầu tư mạnh tay vào công nghệ an ninh và trải nghiệm hành khách, thì các sân bay Châu Âu nếu không theo kịp sẽ đối mặt nguy cơ mất vai trò trung chuyển quốc tế, một nguồn doanh thu khổng lồ.
Ở cấp độ nội khối EU, sự không đồng bộ giữa các quốc gia càng làm gia tăng áp lực khi Italy, Anh, Phần Lan đã “cởi trói”, trong khi Pháp, Đức và Tây Ban Nha còn chậm chân, nguy cơ hình thành “châu Âu hai tốc độ” trong hàng không là hoàn toàn có thật.
Theo một báo cáo của nhóm nghiên cứu CEPS, nếu các nước lớn không tăng tốc đầu tư vào công nghệ an ninh sân bay, họ sẽ không chỉ tụt hậu về mặt kỹ thuật, mà còn gây khó khăn cho chính sách di chuyển tự do nội khối Schengen, bởi hành khách sẽ gặp tình trạng “bị giữ lại ở sân bay này vì mang theo chất lỏng hợp lệ ở sân bay kia”.
Cuối cùng, điều quan trọng nhất mà quy định mới tại Italy và đang lan rộng tại nhiều nơi, mang lại không chỉ nằm ở con số 100ml hay 2 lít chất lỏng.
Nó nằm ở sự thay đổi cách tiếp cận con người trong ngành hàng không. Thay vì đối xử với hành khách như một yếu tố rủi ro cần kiểm soát, ngành đang học cách xây dựng một trải nghiệm tin cậy, thân thiện, tiện lợi hơn.
Sự kiện nới lỏng quy định chất lỏng tại các sân bay Italy không chỉ là một dòng tin tức nhỏ trong lĩnh vực hàng không.
Nó là dấu hiệu cho thấy châu Âu đang bước vào một giai đoạn hậu đại dịch khác biệt, nơi những gì từng được coi là “không thể thay đổi” đang bị đặt lại câu hỏi, và nơi những lợi ích thực sự của hành khách đang dần được đặt ở vị trí trung tâm.
