Gửi bình luận
Xuất hiện cùng trực thăng Z-20 tại triển lãm hàng không, Từ Phượng Xán đã khẳng định năng lực của nữ phi công chiến đấu, trở thành hình mẫu sĩ quan mới trong Quân đội Trung Quốc.
Trong suốt nhiều năm, hình ảnh phi công quân sự vẫn thường gắn liền với sự cứng cỏi, kinh nghiệm và phần đông là nam giới.
Nhưng vào một ngày cuối năm 2024, trên đường băng sân bay Chu Hải, sự xuất hiện của một nữ phi công trẻ trong bộ đồ bay Z-20 đã khiến giới truyền thông và cộng đồng mạng xôn xao: “Liệu cô ấy có thực sự điều khiển được chiếc máy bay ấy?”
Câu hỏi ấy – tưởng như hoài nghi – lại trở thành điểm khởi đầu cho một hành trình thuyết phục mà Từ Phượng Xán đã, đang và sẽ tiếp tục chứng minh bằng chính năng lực, kỷ luật và tinh thần chiến đấu của mình.
Tháng 11 năm 2024, giữa ánh nắng rực rỡ trên đường băng sân bay Chu Hải Kim Loan, một chiếc trực thăng Z-20 màu xám bạc từ từ hạ cánh.
Khi cửa sập mở ra, hình ảnh một nữ quân nhân trẻ bước xuống trong bộ đồ bay đã khiến không ít người sửng sốt. Đó là Từ Phượng Xán – nữ phi công thế hệ 9X, một trong những người đầu tiên điều khiển trực thăng Z-20 do Trung Quốc chế tạo và được đào tạo hoàn toàn trong nước.
Sinh năm 1999 tại Kim Hoa (Chiết Giang), Từ Phượng Xán từng mơ làm luật sư hoặc nhà báo. Nhưng sau kỳ thi đại học năm 2017, cô bất ngờ nộp hồ sơ vào Học viện Hàng không Lục quân, sau khi xem một video tuyển sinh do các anh chị khoá trên thực hiện. “Tôi cảm thấy như một giấc mơ đã ngủ yên lâu nay được đánh thức,” cô chia sẻ.
Vượt qua 120.000 ứng viên toàn quốc, Từ Phượng Xán trở thành một trong 10 nữ học viên được Quân đội Trung Quốc tuyển chọn đào tạo phi công trực thăng. Những ngày đầu trong khoang mô phỏng không dễ dàng.
Thầy giáo từng nhận xét: “Học viên này lý thuyết tốt nhưng động tác cứng.” Để khắc phục, cô chế tạo mô hình buồng lái bằng gỗ và cành cây, luyện tập suốt ngày đêm ngay trong ký túc xá.
“Có lúc tôi thấy như mình đang tụt lại,” cô kể. “Từ top 3 tôi rớt xuống hạng 8. Đã có lúc tôi nghi ngờ liệu mình có làm được không.”
Tuy nhiên, tinh thần kỷ luật và luyện tập bền bỉ đã giúp cô vượt qua. Tháng 8/2020, tại một sân bay miền Bắc Trung Quốc, cô thực hiện chuyến bay solo đầu tiên với điểm tuyệt đối – trở thành nữ phi công đầu tiên trong PLA được "thả đơn" trên trực thăng quân sự.
Tốt nghiệp năm 2021, Từ Phượng Xán được điều về một lữ đoàn thuộc Bộ Tư lệnh Chiến khu Nam – lực lượng phản ứng nhanh đặc biệt tinh nhuệ. Tại đây, cô tiếp xúc với dòng trực thăng Z-20 – sản phẩm phát triển nội địa được đánh giá là bước tiến quan trọng trong chiến lược hàng không của Trung Quốc.
Z-20 khác biệt hoàn toàn với Z-9 – dòng máy bay cô từng làm quen tại học viện. Không còn điều khiển cơ học, Z-20 sử dụng hệ thống điện tử số hoá, yêu cầu phi công nắm chắc bố cục buồng lái, phối hợp thao tác bằng phán đoán logic và phản xạ chiến thuật.
Cô dành nhiều giờ luyện tập trên mô phỏng mặt đất, học từng vị trí nút bấm, từng chuỗi thao tác phản ứng trong điều kiện thực chiến.
“Chuyển từ học viên sang phi công chiến đấu là bước ngoặt không thể tránh,” cô cho biết. “Nếu kỹ năng không đủ, tôi sẽ không chỉ gây nguy hiểm cho bản thân, mà cả biên đội sau tôi.”
Không dừng lại ở đó, Từ Phượng Xán tiếp tục được huấn luyện lái trực thăng tấn công Z-10 – dòng máy bay được mệnh danh là “dao găm tầm thấp”. Khả năng chuyển đổi giữa Z-20 và Z-10 giúp cô trở thành một trong số ít nữ phi công có thể điều khiển nhiều loại trực thăng tác chiến.
Từ huấn luyện cơ bản trên Z-9, triển khai nhiệm vụ bằng Z-20, đến thực hiện tấn công hoả lực với Z-10 – kinh nghiệm bay của cô bao trùm phần lớn chủng loại trực thăng hiện đại của PLA.
Khi Từ Phượng Xán xuất hiện trong Triển lãm Hàng không Chu Hải năm 2024, hình ảnh cô trong bộ đồ bay đã lan truyền trên mạng với tốc độ chóng mặt. Tuy nhiên, đi cùng sự chú ý là những nghi vấn.
“Con bé đó có lái được thật không?”, một số bình luận viết. Ban đầu, cô thừa nhận cảm thấy choáng ngợp, thậm chí mất phương hướng.
“Tôi không quen với việc trở thành tâm điểm. Người lính thường quen cống hiến trong im lặng,” cô tâm sự.
Thế nhưng, dòng thư tay từ các em học sinh tiểu học và trung học đã giúp cô giữ vững niềm tin. “Có em viết rằng muốn trở thành người như tôi, có em chia sẻ ước mơ được mặc đồ bay giống tôi… Tôi chợt nhận ra, mình cần làm gương – không phải để chứng minh, mà để sống xứng đáng.”
Câu nói ấy – “Tôi không cần chứng minh bản thân với ai. Tôi chỉ muốn sống xứng đáng với danh hiệu mình đang mang” – đã lan rộng trên các diễn đàn quân sự Trung Quốc. Với phong thái bình tĩnh, kiên cường, Từ Phượng Xán không trả lời bằng tranh luận, mà bằng chính quá trình rèn luyện, nhiệm vụ thực hiện và sự công nhận từ đơn vị.
Tháng 2/2023, Từ Phượng Xán được bầu làm đại biểu Quốc hội khóa XIV – một trong những gương mặt đại diện cho lực lượng sĩ quan trẻ trong quân đội.
Trong kỳ họp, cô có dịp gặp gỡ phi hành gia Lưu Dương – người mà cô xem là thần tượng từ thời niên thiếu. “Được trò chuyện trực tiếp với chị ấy khiến tôi càng tin rằng mình cũng có thể trở thành người truyền cảm hứng,” cô nói.
Câu phát biểu “Tuổi trẻ là sống đúng với mọi lựa chọn” của cô tại Đại hội đã tạo tiếng vang mạnh mẽ trên mạng xã hội Trung Quốc. Khi được hỏi về khả năng trở thành phi hành gia trong tương lai, cô không do dự: “Tôi nhất định sẽ làm. Ý nghĩa của nỗ lực là khi cơ hội đến, tôi thấy mình xứng đáng với nó.”
Chỉ huy đơn vị nơi cô công tác từng nhận xét: “Từ Phượng Xán không chỉ có kỷ luật và năng lực, mà còn có tư duy hệ thống – điều cần thiết để chỉ huy không gian chiến đấu hiện đại.”
Đối với PLA, những phi công như cô không đơn thuần là người điều khiển thiết bị, mà là hạt nhân chỉ huy chiến trường tương lai – nơi con người, máy bay, dữ liệu và chiến lược tác chiến phải hợp nhất trong từng quyết định.
Câu chuyện của Từ Phượng Xán không chỉ là một “tấm gương nữ phi công đầu tiên” như cách báo chí thường nhấn mạnh. Đó là minh chứng cho một thế hệ sĩ quan mới: có học thức, có bản lĩnh, có tư duy hệ thống và sẵn sàng chịu trách nhiệm.
Ở cô, người ta nhìn thấy sự chuyển mình của PLA – từ một lực lượng bảo thủ về giới tính và vai trò, đang từng bước mở rộng biên giới năng lực dựa trên tiêu chuẩn và hiệu quả thực tế.
Và nếu một ngày nào đó, Từ Phượng Xán không chỉ lái Z-20 hay Z-10, mà bước lên tàu vũ trụ để thực hiện sứ mệnh ngoài khí quyển – thì câu trả lời cho câu hỏi “Liệu cô ấy có thể không?” hẳn sẽ vẫn như hôm nay: “Có thể, và đã làm được.”
