Hàng không thế giới bước vào kỷ nguyên 'không giấy tờ'

Lượng khách di chuyển bằng đường hàng không trên toàn cầu được dự báo có thể đạt mức 8 tỷ lượt/năm vào năm 2040. Trong bối cảnh lượng khách tăng nhanh, các sân bay ngày càng phổ biến tình trạng hàng dài người xếp hàng, kiểm tra giấy tờ nhiều lần và quy trình an ninh chậm chạp.

Những bất cập này không chỉ gây bức xúc cho hành khách mà còn tạo áp lực lớn lên hoạt động vận hành.

Với những nhà quản lý vẫn giữ quan điểm “không hỏng thì không sửa”, rủi ro không chỉ nằm ở việc bỏ lỡ cơ hội đầu tư mà còn ở nguy cơ tụt hậu khi đánh giá thấp trải nghiệm của hành khách.

Trong khi đó, công nghệ nhận diện khuôn mặt đã chứng minh hiệu quả vượt trội, với tốc độ nhanh gấp năm lần so với kiểm tra thủ công. Điều này đang giúp phương thức xác thực bằng khuôn mặt dần trở thành tiêu chuẩn mới tại nhiều sân bay trên thế giới.

Không chỉ mang tính thử nghiệm, sinh trắc học đã trở thành ưu tiên công nghệ của các sân bay và hãng hàng không. Theo kế hoạch, đến năm 2026, hơn 50% sân bay toàn cầu sẽ áp dụng sinh trắc học cho quy trình check-in và gửi hành lý; 70% hãng bay cũng dự kiến triển khai hệ thống quản lý thông tin cá nhân điện tử. Ngoài lợi ích về tốc độ và độ chính xác, việc chuyển sang các hệ thống tự động còn giúp ngành hàng không giảm rủi ro trong việc duy trì những quy trình truyền thống đã lỗi thời.

Hành khách cũng thể hiện sự sẵn sàng tiếp nhận công nghệ mới. Có đến 78% khách đi máy bay cho biết họ thoải mái chia sẻ thông tin cá nhân điện tử trước chuyến đi. Số người dùng thông tin cá nhân điện tử toàn cầu được dự báo tăng mạnh, từ 155 triệu người năm 2024 lên đến 1,27 tỷ người vào năm 2029, thậm chí sẽ tăng nhanh hơn khi nhóm khách trẻ chiếm ưu thế.

Kỷ nguyên không giấy tờ

Tại Mỹ, việc ứng dụng nhận diện khuôn mặt đang phát triển mạnh mẽ. Hệ thống Traveler Verification Service (TVS) của Cơ quan Hải quan và Biên phòng đã được nâng cấp thành quy trình hoàn toàn không chạm, cho phép xác minh danh tính mà không cần giấy tờ. Cơ quan An ninh Vận tải (TSA) cũng triển khai công nghệ đối chiếu khuôn mặt trong chương trình CAT-2 và Registered Traveler.

Nhiều sân bay trên thế giới đang chứng kiến hiệu quả rõ rệt. Tại sân bay Changi (Singapore), thời gian làm thủ tục xuất nhập cảnh đã giảm 60%, từ 25 giây xuống còn khoảng 10 giây mỗi hành khách.

Ở Ấn Độ, 24 sân bay đã áp dụng xác thực sinh trắc học, góp phần vào mức tăng trưởng du lịch lên đến 46% trong năm qua.

Tại Việt Nam, công nghệ nhận diện khuôn mặt đang được áp dụng thực tế tại nhiều sân bay. Hai cảng hàng không lớn nhất hiện tại là Nội Bài và Tân Sơn Nhất đã chính thức triển khai hệ thống check-in và xác thực bằng khuôn mặt, giúp hành khách hoàn tất thủ tục từ check-in, kiểm tra an ninh, tới lên máy bay mà không cần mang theo giấy tờ, qua đó giảm tải cho quầy truyền thống và mang lại trải nghiệm thuận tiện, nhanh chóng cho hành khách, đặc biệt trong những dịp cao điểm.

Tuy nhiên, không ít hành khách còn lo ngại về quyền riêng tư khi chia sẻ thông tin cá nhân điện tử. Ông Rob Sutton, Giám đốc Giải pháp hỗ trợ hàng không và du lịch của công ty sản xuất giải pháp nhận dạng an toàn Mỹ HID Global khẳng định, các hệ thống nhận dạng không lưu trữ ảnh thật của người dùng.

"Công nghệ chỉ tạo ra mẫu sinh trắc học, một chuỗi dữ liệu số hóa mô tả đặc trưng khuôn mặt. Dữ liệu này được mã hóa và chỉ sử dụng tạm thời trong quá trình xác minh, sau đó bị xóa khi hành khách lên máy bay", ông Sutton nói.

Chuyên gia Sutton chỉ ra rằng, để mang lại trải nghiệm liền mạch và đảm bảo an toàn, các hệ thống nhận diện khuôn mặt cần dựa trên ba nguyên tắc cốt lõi:

Thứ nhất, độ chính xác cao: Công nghệ phải vận hành nhanh và chính xác để giúp sân bay xử lý hành khách trong thời gian kỷ lục, đồng thời tối ưu nhân sự. Hệ thống được đào tạo bằng dữ liệu đa dạng giúp vận hành ổn định trong nhiều điều kiện ánh sáng và đảm bảo mọi hành khách đều được nhận diện công bằng.

Thứ hai, bảo mật và quyền riêng tư: Hệ thống phải có khả năng chống giả mạo và bảo vệ dữ liệu mạnh mẽ. Mô hình “privacy-by-design” giúp ngành hàng không giảm thiểu rủi ro, chống tấn công mạng và đáp ứng các tiêu chuẩn bảo mật quốc tế.

Thứ ba, tối ưu vận hành: Kiến trúc hệ thống linh hoạt giúp triển khai nhanh, giảm gián đoạn và đẩy nhanh tốc độ thích nghi của cả nhân viên lẫn hành khách. Điều này giúp giảm chi phí vận hành và tăng hiệu quả đầu tư dài hạn.

Nhận diện khuôn mặt không chỉ là tiện ích bổ sung, mà là bước đầu tư hạ tầng thiết yếu để ngành hàng không chuẩn bị cho sự bùng nổ nhu cầu đi lại. Công nghệ này phù hợp với xu thế hiện đại hóa kiểm soát biên giới, an ninh và dịch vụ hành khách trên toàn cầu.

“Khuôn mặt” được xem là lựa chọn tất yếu trong hành trình nâng cấp trải nghiệm hành khách và tối ưu vận hành. Khi hiểu đúng về công nghệ, giải quyết được những lo ngại về quyền riêng tư và lựa chọn hệ thống chính xác, an toàn, ngành hàng không có thể tạo ra hành trình suôn sẻ hơn cho hành khách và nâng cao hiệu quả hoạt động trong tương lai.