Địa phương này đang áp dụng mô hình du lịch có trách nhiệm ở vườn quốc gia Côn Đảo để vừa giữ chân du khách nhưng vẫn bảo tồn được thiên nhiên.
Côn Đảo sở hữu hệ sinh thái đa dạng bao gồm rừng nguyên sinh, rừng ngập mặn và hệ thống rạn san hô phong phú. Môi trường sống của nhiều loài động, thực vật quý hiếm như rùa biển, bò biển (dugong) và nhiều loài chim đặc hữu.
Nhờ vậy, Côn Đảo trở thành điểm đến hấp dẫn du khách trong và ngoài nước, đặc biệt là những người yêu thích du lịch sinh thái và khám phá thiên nhiên.
Chỉ tính riêng năm 2024, Côn Đảo đã đón 586.465 lượt khách, đạt 100,08% kế hoạch năm, trong đó khách quốc tế là hơn 24.000 lượt khách, vượt 141,18% so với kế hoạch. Tổng doanh thu từ du lịch đạt gần 2.100 tỷ đồng. Những con số này phản ánh sự phát triển tích cực của du lịch tại Côn Đảo, đặc biệt trong lĩnh vực du lịch sinh thái.
Một trong những hoạt động sinh thái được du khách yêu thích nhất là trải nghiệm quan sát rùa biển đẻ trứng vào ban đêm và thả rùa con về biển vào buổi sáng. Hàng năm từ tháng 4 đến tháng 10, hàng ngàn con rùa biển lên bãi cát đẻ trứng, tạo nên một hiện tượng thiên nhiên kỳ thú.
Theo thống kê từ Vườn Quốc gia Côn Đảo, năm 2024 có hơn 2.500 ổ trứng rùa được bảo vệ và hơn 150.000 rùa con đã được thả về đại dương.
Hoạt động này không chỉ giúp bảo tồn loài rùa quý hiếm mà còn thu hút hàng nghìn du khách tham gia, góp phần nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường và động vật hoang dã.
Bên cạnh đó, trải nghiệm lặn biển ngắm san hô cũng thu hút nhiều du khách. Hệ thống rạn san hô ở Côn Đảo được đánh giá cao về độ đa dạng sinh học, với hơn 300 loài san hô cứng, san hô mềm và nhiều loài cá đầy màu sắc sinh sống.
Một số khu vực nổi tiếng cho hoạt động lặn biển như Hòn Tài, hòn Cau và vịnh Đầm Tre.
Đến với Côn Đảo, trekking khám phá rừng nguyên sinh cũng là lựa chọn hấp dẫn đối với du khách yêu thích thiên nhiên. Hệ thống rừng là nơi cư trú của nhiều loài động, thực vật quý hiếm như: Khỉ đuôi dài, sóc đen, bồ câu Nicoba và nhiều loài chim biển.
Tuyến trekking phổ biến là tuyến đi bộ đến bãi Ông Đụng, nơi du khách có thể ngắm cảnh rừng nguyên sinh và tìm hiểu hệ sinh thái đặc trưng của đảo. Tuyến trekking lên đỉnh Thánh giá với độ cao 577 so với mực nước biển là điểm lý tưởng để ngắm toàn cảnh quần đảo Côn Đảo từ trên cao.
Không chỉ nổi bật với vẻ đẹp thiên nhiên, Côn Đảo còn là điểm đến có giá trị lịch sử, đó là hệ thống nhà tù Côn Đảo, nơi từng giam giữ hàng nghìn chiến sĩ cách mạng Việt Nam, là điểm tham quan thu hút khá đông du khách.
Tuy nhiên, sự gia tăng mạnh mẽ về lượng khách du lịch đồng nghĩa với áp lực ngày càng lớn đối với công tác bảo tồn môi trường và tài nguyên thiên nhiên.
Bài toán phát triển bền vững tại Côn Đảo đòi hỏi những chính sách quản lý chặt chẽ, cân bằng giữa lợi ích kinh tế và trách nhiệm bảo tồn hệ sinh thái quý giá.
Việc đẩy mạnh các giải pháp bền vững – từ áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, khuyến khích du lịch có trách nhiệm đến tăng cường giáo dục cộng đồng – sẽ giúp Côn Đảo tiếp tục giữ vững danh hiệu “thiên đường du lịch sinh thái” mà thiên nhiên đã ưu ái ban tặng.
(Lược ghi Báo cáo thực trạng phát triển du lịch sinh thái tại Vườn Quốc gia Côn Đảo và những giải pháp phát triển bền vững trong tương lai của Lê Thị Vân Anh - Trường ĐH Kinh tế - Kỹ thuật công nghiệp)