Cho phép cơ chế đặc thù khai thác mỏ đá xây dựng sân bay Long Thành

Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 168 về việc áp dụng cơ chế đặc thù trong khai thác khoáng sản, nhằm tháo gỡ vướng mắc trong cung ứng vật liệu xây dựng cho Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Theo Nghị quyết, các mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường đã được cấp phép khai thác và còn thời hạn sẽ tiếp tục được áp dụng cơ chế đặc thù theo Nghị quyết số 60 ngày 16/6/2021 và Nghị quyết số 133 ngày 19/10/2021. Đây là cơ chế đã từng áp dụng cho các dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017–2020.

Cơ chế được áp dụng đối với các mỏ đá tại tỉnh Đồng Nai nếu đã phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cho khai thác khoáng sản; hoàn tất thỏa thuận đền bù, giải phóng mặt bằng với người dân nhưng chưa hoàn thành thủ tục thuê đất... thì vẫn được tiếp tục khai thác để cung cấp vật liệu cho các dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông - trong đó có dự án sân bay Long Thành.

Tuy nhiên, khối lượng khai thác trong giai đoạn chưa hoàn tất thủ tục thuê đất chỉ được sử dụng cho các dự án thuộc phạm vi nêu trên.

Trường hợp mỏ bị yêu cầu dừng khai thác theo kết luận thanh tra của cơ quan có thẩm quyền, việc xử lý sẽ căn cứ theo ý kiến của cơ quan đã ban hành kết luận đó.

Theo Nghị quyết 168, UBND tỉnh Đồng Nai có trách nhiệm chỉ đạo nâng công suất khai thác tối đa 50% so với công suất ghi trong giấy phép, với điều kiện toàn bộ sản lượng chỉ phục vụ cho Dự án theo đúng quy định.

Địa phương này cũng có trách nhiệm chỉ đạo các tổ chức, cá nhân khai thác thực hiện nghiêm các biện pháp an toàn lao động và bảo vệ môi trường trong quá trình nâng công suất; Yêu cầu các đơn vị khai thác hoàn tất thủ tục thuê đất trong thời gian sớm nhất; Sau khi hoàn thành việc cung cấp vật liệu cho Dự án, việc nâng công suất sẽ chấm dứt.

Trước đó, UBND tỉnh Đồng Nai đã có văn bản kiến nghị Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Bộ Tài nguyên – Môi trường sớm có giải pháp tháo gỡ vướng mắc, đảm bảo nguồn cung đá xây dựng cho Dự án.

Theo UBND tỉnh Đồng Nai, Ban Quản lý dự án sân bay Long Thành đề nghị được cung cấp trong năm 2025 là hơn 4,3 triệu m3 đá và đã được địa phương giao cho các mỏ trên địa bàn cung cấp đầy đủ.

Tuy nhiên tới nay các nhà thầu của dự án mới ký hợp đồng với các chủ mỏ để cung cấp hơn 2,9 triệu m3, đạt 68% khối lượng phân khai. Tổng khối lượng đá các chủ mỏ đã giao cho các nhà thầu là hơn 986.000 m3, đạt gần 34%.

Nguyên nhân khiến khối lượng cung cấp đá cho sân bay Long Thành chưa đạt được như kỳ vọng đặt ra là do dự án cần một khối lượng đá xây dựng lớn, trong thời gian ngắn, trong khi các mỏ khai thác đá chưa được phép nâng công suất 50% theo cơ chế đặc thù.

Các mỏ đá xây dựng vẫn còn một phần diện tích chưa hoàn thành thủ tục thuê đất sử dụng vào mục đích khai thác khoáng sản (theo quy định pháp luật đất đai).

Cũng theo UBND tỉnh Đồng Nai, nhà thầu được bố trí đá xây dựng nhưng tiến độ thi công gói thầu chưa sử dụng đến, do đó chưa thực hiện ký hợp đồng với doanh nghiệp khai thác đá (nhà thầu không có bãi tập kết vật liệu, muốn giảm chi phí lưu trữ). Điều này ảnh hưởng kế hoạch sản xuất của doanh nghiệp khai thác đá.

Ngoài ra, các mỏ đá có chất lượng khác nhau nên có giá bán khác nhau, trong khi các nhà thầu chỉ muốn được ký hợp đồng với mỏ đá có giá bán thấp. Nên khi được điều tiết đến mỏ có giá bán chênh lệch (cao hơn) nhà thầu không đến ký hợp đồng mà phản ánh thiếu vật liệu.

Để đảm bảo nguồn vật liệu phục vụ dự án giao thông trọng điểm phía Nam, UBND tỉnh Đồng Nai kiến nghị Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm kiến nghị Thủ tướng Chính phủ tháo gỡ khó khăn vướng mắc về pháp lý theo đề xuất của UBND tỉnh Đồng Nai.

Kiến nghị Bộ Xây dựng chỉ đạo Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam thành lập tổ theo dõi trực tiếp ghi nhận phản ánh của nhà thầu, làm việc trực tiếp với doanh nghiệp khai thác đá.

Qua đó nhằm xác minh, đánh giá sự không thống nhất giữa nhà thầu và doanh nghiệp, định kỳ hàng tuần làm việc cùng tổ công tác theo dõi, điều tiết tiến độ cung cấp vật liệu cho các công trình giao thông trọng điểm phía Nam.