Gửi bình luận
Căng thẳng Trung - Nhật khiến hàng loạt chuyến bay bị hủy, du lịch thiệt hại lớn và quan hệ hai nước rơi vào “mùa đông dài”.
Căng thẳng chính trị giữa Trung Quốc và Nhật Bản tiếp tục leo thang, dẫn đến làn sóng hủy chuyến trên nhiều đường bay giữa hai nước.
Theo truyền thông Trung Quốc, tính đến ngày 24/11, hơn 12 đường bay đã bị tạm dừng, với tổng cộng 41 chuyến bị hủy, và con số này dự kiến sẽ tiếp tục tăng. Dữ liệu từ nền tảng hàng không DAST, được dẫn lại trên trang tin tài chính Yicai, cho thấy các tuyến bị ảnh hưởng chủ yếu kết nối với các sân bay Kansai (Osaka), Tokyo, Sapporo, Nagoya và Fukuoka.
Hiện Trung Quốc khai thác khoảng 30 - 40 đường bay tới Nhật Bản, tùy theo mùa. Ba hãng hàng không quốc doanh lớn là Air China, China Eastern Airlines và China Southern Airlines nằm trong số các hãng hủy nhiều chuyến nhất.
Chuyên gia hàng không độc lập Li Hanming nhận định con số hủy chuyến có thể tăng nhanh hơn vào cuối tháng 12, thời điểm nhiều du khách trẻ Trung Quốc thường sang Nhật Bản đón năm mới, gây gián đoạn kết nối hàng không kéo dài và ảnh hưởng rộng hơn.
Ngày 14/11, Bắc Kinh ban hành cảnh báo du lịch, khuyến cáo công dân hạn chế tới Nhật Bản. Chỉ sau ba ngày, các hãng hàng không Trung Quốc đã nhận hơn 491.000 yêu cầu hủy vé, chiếm khoảng 32% tổng số lượt đặt chỗ.
Những tuyến chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là Thiên Tân - Kansai với 65% chuyến bị hủy, và Nam Kinh - Kansai gần 60%. Các tuyến tới Tokyo ít bị tác động hơn, chủ yếu phục vụ khách đi công tác.
Các công ty lữ hành Trung Quốc ghi nhận hơn 50% khách hủy tour đã đặt trước. Chuyên gia du lịch Nhật Bản, blogger Lin Shibi, nhận định cư dân mạng Trung Quốc và Nhật đều phản ứng tương tự, đồng loạt ủng hộ làn sóng hủy chuyến, thậm chí “vỗ tay” trước tình hình.
Nhiều du khách Trung Quốc dự kiến chuyển hướng sang Hàn Quốc hoặc lựa chọn du lịch trong nước, trong khi người Nhật cho rằng lượng khách giảm sẽ giúp các điểm du lịch trở lại trạng thái bình thường.
Theo Cơ quan Du lịch Nhật Bản, năm 2024, gần 7,5 triệu lượt du khách Trung Quốc đại lục đến Nhật, chi tiêu khoảng 8,1 nghìn tỷ yen (51,9 tỷ USD), chiếm 21% tổng chi tiêu của khách nước ngoài. Làn sóng hủy chuyến và tẩy chay có thể khiến Nhật Bản thiệt hại khoảng 2.200 tỷ yen (14,2 tỷ USD) mỗi năm.
Tính đến ngày 24/11, theo dữ liệu từ DAST, 12 tuyến bay giữa Trung Quốc và Nhật Bản đã bị hủy toàn bộ các chuyến, bao gồm các đường bay từ Thiên Tân Binhai, Nam Kinh Lukou, Quảng Châu Baiyun, Thượng Hải Pudong, Vô Tích Shuofang, Bắc Kinh Daxing và Bắc Kinh Capital đến Osaka Kansai và Sapporo New Chitose; từ Trùng Khánh đến Tokyo Narita; từ Thượng Hải Pudong đến Fukuoka; từ Thành Đô Tianfu đến Sapporo; từ Hàng Châu đến Osaka Kansai và từ Vân Châu đến Nagoya.
Bên cạnh đó, một số tuyến khác cũng ghi nhận tỷ lệ hủy cao, như Quảng Châu - Kansai 31,3%, Thượng Hải - Kansai 30,1% và Vô Tích - Kansai 28,6%.
Cổ phiếu ngành du lịch Nhật lao dốc, công ty East Japan International Travel Service mất tới 80% lượng đặt tour cho phần còn lại của năm. Du lịch chiếm khoảng 7% GDP Nhật Bản, với du khách Trung Quốc đại lục và Hong Kong chiếm 1/5 tổng lượng khách. Hơn 10 hãng hàng không Trung Quốc thông báo hoàn tiền các vé đến Nhật đến hết 31/12, ước tính khoảng 500.000 vé bị hủy.
Ngoài du lịch, xuất khẩu cũng chịu tác động. Trung Quốc chỉ cấp phép cho 3/700 doanh nghiệp Nhật xuất khẩu hải sản, dù trước đó ngành này chiếm hơn 1/5 tổng xuất khẩu Nhật.
GDP quý III/2025 của Nhật giảm 1,8% so với cùng kỳ năm trước, trong khi tiêu dùng chỉ tăng 0,1% và xuất khẩu giảm 1,2%. Chuyên gia cảnh báo nếu căng thẳng tiếp tục leo thang, Nhật sẽ phải đối mặt với áp lực kép từ du lịch sụt giảm và xuất khẩu trì trệ, khiến triển vọng phục hồi kinh tế trở nên khó đoán.
Căng thẳng bắt nguồn từ phát biểu của Thủ tướng Nhật Sanae Takaichi vào đầu tháng 11 tại Quốc hội, đề cập khả năng Tokyo can thiệp nếu xảy ra xung đột ở eo biển Đài Loan. Trung Quốc phản ứng mạnh, coi đây là can thiệp vào công việc nội bộ và vi phạm nguyên tắc “một Trung Quốc”.
Bắc Kinh sau đó áp dụng nhiều biện pháp trả đũa: cấm nhập khẩu hải sản Nhật, dừng phát hành phim Nhật, cảnh báo công dân tránh tới nước này và mở chính sách miễn phí đổi - trả vé máy bay.
Ngày 24/11, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh chỉ trích kế hoạch triển khai đơn vị tên lửa phòng không tầm trung tại đảo Yonaguni, cách Đài Loan 110 km, là hành động “cố tình gây căng thẳng, kích động đối đầu quân sự”.
Trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Shinjiro Koizumi xác nhận kế hoạch triển khai đang “tiến triển ổn định”. Quan chức ngoại giao Đài Loan cũng cho rằng Nhật Bản có quyền bảo vệ an ninh lãnh thổ, và việc tăng cường năng lực phòng thủ có lợi cho sự ổn định ở eo biển Đài Loan.
Chuyên gia Jeremy Chan nhận định Thủ tướng Takaichi rơi vào thế khó, quan hệ Trung - Nhật có thể trải qua “mùa đông dài” suốt nhiệm kỳ. Trung Quốc loại trừ khả năng gặp “phá băng” tại Hội nghị G20 sắp tới. Các chuyên gia so sánh rạn nứt hiện nay với khủng hoảng năm 2012, khi Tokyo quốc hữu hóa đảo tranh chấp, dẫn tới biểu tình dữ dội ở Trung Quốc.
Hong Kong lần đầu lên tiếng ủng hộ lập trường cứng rắn của Bắc Kinh, đồng thời cảnh báo công dân cần thận trọng khi đến Nhật Bản. Tình hình càng làm lộ rõ rạn nứt sâu sắc giữa hai bên, bất chấp nỗ lực xoa dịu từ Tokyo.
Những diễn biến trên cho thấy căng thẳng ngoại giao Trung - Nhật không chỉ tác động trực tiếp tới hàng không và du lịch, mà còn kéo theo các hệ quả sâu rộng về kinh tế, xuất khẩu và an ninh khu vực.
