Boeing 787 bị điều tra vì lỗi hệ thống RAT

Một cuộc điều tra đang khiến giới hàng không quốc tế đặc biệt quan tâm vừa phát hiện chuỗi sự cố nghiêm trọng liên quan đến hệ thống tua-bin gió khẩn cấp (RAT) trên dòng máy bay Boeing 787 Dreamliner.

Theo kết quả ban đầu, ít nhất 31 chiếc Boeing 787 trên toàn cầu đã ghi nhận tình trạng RAT tự kích hoạt mà không có bất kỳ yêu cầu nào từ tổ bay.

RAT vốn là cơ chế dự phòng cực kỳ quan trọng, được thiết kế để cung cấp nguồn điện và thủy lực trong các tình huống mất toàn bộ động cơ hoặc hệ thống chính. Tuy nhiên, việc cơ chế này tự động bung ra khi máy bay vẫn hoạt động bình thường đang đặt ra câu hỏi lớn về độ tin cậy của hệ thống điện và quy trình bảo trì của dòng máy bay hiện đại bậc nhất của Boeing.

Nguồn tin từ Tổng cục Hàng không Dân dụng Ấn Độ (DGCA) thể hiện, sự cố nghiêm trọng nhất được ghi nhận hôm 4/10/2025, khi chuyến bay AI-117 của Air India chuẩn bị hạ cánh xuống sân bay Birmingham (Anh).

Trong quá trình tiếp cận cuối cùng, chiếc Boeing 787-8 bất ngờ bung RAT khi chỉ còn cách mặt đất khoảng 490 mét, dù các hệ thống điện và thủy lực vẫn hoạt động hoàn toàn bình thường. Phi công không phát hiện bất kỳ cảnh báo bất thường nào và chuyến bay hạ cánh an toàn, song sự cố này khiến giới chuyên môn không khỏi lo ngại.

Dữ liệu do Boeing cung cấp cho DGCA cho thấy, đây không phải là sự cố đơn lẻ. Toàn bộ đội bay 787 đã ghi nhận 31 trường hợp RAT tự bung ngoài ý muốn, phần lớn xuất phát từ lỗi van điều áp hoặc quy trình cất RAT sau bảo trì không đúng tiêu chuẩn.

Tại Ấn Độ, nơi đang khai thác 32 chiếc 787, có tới 19 máy bay chưa được lắp cơ cấu khóa nâng cấp để giảm nguy cơ kích hoạt ngoài ý muốn. Những trục trặc kỹ thuật gần đây trên đội bay Air India, như lỗi hệ thống lái tự động, càng khiến dư luận thêm hoài nghi về độ ổn định của dòng máy bay này.

Sự cố RAT lần này càng gây chú ý hơn khi đặt trong bối cảnh thảm kịch ngày 12/6 vừa qua tại Ahmedabad, nơi một chiếc Boeing 787 của Air India rơi chỉ vài phút sau khi cất cánh, cướp đi sinh mạng của 260 người, vụ tai nạn hàng không thảm khốc nhất trong thập kỷ. Báo cáo sơ bộ cho thấy RAT trên chiếc máy bay này đã tự động kích hoạt chỉ vài giây sau khi rời đường băng, dấu hiệu của sự sụp đổ toàn bộ hệ thống điện hoặc thủy lực, có thể liên quan đến việc cần gạt nhiên liệu bị chuyển sang chế độ ngắt.

Dù chưa xác định được mối liên hệ trực tiếp giữa hai vụ việc, Hiệp hội Phi công Ấn Độ (FIP) đã kêu gọi kiểm tra toàn diện hệ thống điện trên toàn bộ đội bay Boeing 787, coi sự cố RAT là “cảnh báo đỏ” cho những lỗ hổng kỹ thuật tiềm ẩn.

Trước sức ép ngày càng lớn, Boeing cam kết sẽ cung cấp dữ liệu chi tiết về các sự cố kỹ thuật toàn cầu, đặc biệt là các trường hợp liên quan đến mô-đun điều hòa điện năng (PCM). Trong khi đó, DGCA yêu cầu kiểm tra lại toàn bộ hệ thống RAT vừa được bảo trì, đảm bảo quy trình cất giữ và vận hành đúng chuẩn kỹ thuật.

Hiện nay, một số hãng hàng không quốc tế đã tạm dừng khai thác một phần đội bay Boeing 787 để tiến hành kiểm tra an toàn. Giới chuyên gia nhận định, chuỗi sự cố liên quan đến RAT lần này đã phơi bày những lỗ hổng trong độ tin cậy vốn được ca ngợi của Dreamliner, dòng máy bay từng được xem là biểu tượng công nghệ của Boeing.

Khi niềm tin của hành khách đang bị thử thách nghiêm trọng, cuộc điều tra về hệ thống RAT có thể trở thành bước ngoặt buộc Boeing và các cơ quan quản lý hàng không phải định nghĩa lại quy trình an toàn điện, thủy lực khẩn cấp cho thế hệ máy bay hiện đại, nhằm đảm bảo rằng cơ chế “cứu cánh cuối cùng” không trở thành mối nguy tiềm tàng giữa bầu trời.