Gửi bình luận
Hệ thống an ninh hàng không Trung Quốc ngày càng nghiêm ngặt và hiện đại, song vẫn tồn tại những lỗ hổng đáng lo ngại.
Trung Quốc vận hành một trong những hệ thống hàng không lớn nhất thế giới, với khoảng 250 sân bay dân dụng và hàng trăm triệu lượt khách mỗi năm.
Cùng với tốc độ tăng trưởng phi mã là yêu cầu ngày càng cao về an ninh và an toàn. Trong những năm gần đây, các sân bay Trung Quốc siết chặt kiểm soát bằng nhiều quy định nghiêm ngặt, góp phần ngăn chặn rủi ro và nâng cao trải nghiệm bay. Tuy vậy, một số sự cố vẫn cho thấy còn những “kẽ hở” chưa thể bịt kín hoàn toàn.
Hàng rào an ninh thép
Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất gần đây với hàng không Trung Quốc là quy định cấm hành khách mang pin sạc dự phòng không đạt chuẩn 3C (China Compulsory Certification) lên máy bay, sau khi liên tiếp xảy ra sự cố cháy nổ liên quan đến pin lithium trên các chuyến bay.
Lệnh cấm được Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc (CAAC) ban hành và có hiệu lực từ ngày 28/6/2025.
Bên cạnh đó, nhiều sân bay quốc tế lớn tại Trung Quốc như Bắc Kinh, Quảng Châu, Thượng Hải đầu tư các hệ thống kiểm tra an ninh tự động, nhận diện khuôn mặt, soi chiếu 3D nhằm tăng cường hiệu quả kiểm soát an ninh, rút ngắn thời gian làm thủ tục và chuẩn hóa sân bay kỹ thuật số.
Chẳng hạn, từ năm 2017, Trung Quốc thử nghiệm và đưa vào sử dụng máy quét sóng milimet nhằm thay thế máy dò kim loại truyền thống. Thiết bị quét toàn thân 360 độ có khả năng phát hiện vật thể ẩn không phải kim loại, chất lỏng dễ cháy hay không nhìn thấy bằng máy X-ray thông thường. Hiệu quả nâng cao tốc độ kiểm tra, giảm thao tác thủ công và có độ an toàn sinh học cao.
Năm 2019, sân bay Bạch Vân ở thành phố Quảng Châu áp dụng hệ thống kiểm soát an ninh thông minh dùng dữ liệu lớn và sinh trắc học; hành khách đủ điều kiện có thể đi qua máy quét sóng milimet chỉ bằng việc quét ID và nhận diện khuôn mặt.
Ngoài ứng dụng công nghệ cao, nhiều sân bay Trung Quốc vẫn duy trì các bước kiểm tra an ninh thủ công cùng những yêu cầu khắt khe.
Hành khách không được phép mang theo chất lỏng có thể tích vượt quá 100 ml trong hành lý xách tay và ký gửi, cấm mang bật lửa và diêm, thiết bị chứa pin lithium không được để trong hành lý ký gửi,...
Khi qua cửa an ninh, hành khách phải bỏ riêng điện thoại di động, máy tính xách tay, iPad, sạc dự phòng, thiết bị Wi-Fi di động,... để kiểm tra. Sạc dự phòng có dung lượng trên 20.000 mAh bị cấm và không đạt chuẩn 3C có thể bị tịch thu.
Sau đó, hành khách bước lên máy quét và nhân viên an ninh sử dụng máy dò kiểm tra toàn thân.
Đặc biệt trong các giai đoạn tăng cường kiểm soát như dịp lễ lớn, hội nghị cấp cao hay các đợt cảnh báo an ninh, hành khách tại các sân bay lớn có thể được yêu cầu tháo giày, thắt lưng, áo khoác dày hoặc phụ kiện có gắn kim loại trong quá trình soi chiếu an ninh.
Sự nghiêm ngặt trong quy định an ninh hàng không của Trung Quốc không chỉ áp dụng với hành khách, mà còn thể hiện trong nghiệp vụ của nhân viên sân bay hay tổ bay.
Hồi tháng 7, chuyến bay SC4667 của Shandong Airlines buộc phải hạ cánh khẩn cấp tại sân bay Nam Kinh do xuất hiện mùi khét trong cabin, nghi do sự cố động cơ. Tổ bay phản ứng nhanh chóng và đưa toàn bộ hành khách hạ cánh an toàn, không có thương vong.
Đối với những yếu tố rủi ro theo mùa, như mưa lớn hay giông tố vào mùa hè, China Eastern Airlines triển khai các buổi huấn luyện mô phỏng tình huống thời tiết cực đoan. Hệ thống mô phỏng này giúp phi công làm quen với tình huống khẩn cấp như mất tầm nhìn, sét đánh hoặc rung lắc mạnh khi cất, hạ cánh.
Những kẽ hở chưa thể bịt kín
Dù hệ thống an ninh hàng không Trung Quốc ngày càng nghiêm ngặt và hiện đại, song vẫn tồn tại nhiều lỗ hổng đáng lo ngại.
Năm 2022, chuyến bay Tibet Airlines 9833 bị lệch khỏi đường băng trong lúc cất cánh tại Trùng Khánh, dẫn đến cháy nhẹ và 36 hành khách bị thương. Điều tra kết luận sai sót trong thao tác tổ bay là nguyên nhân chính, cho thấy nguy cơ tai nạn không chỉ đến từ hành khách hay thiết bị, mà còn từ yếu tố con người trong phòng điều hành.
Sự cố khác xảy ra vào năm 2023, một xe kéo đâm phải thân máy bay Airbus A320 tại sân bay Phố Đông Thượng Hải, khiến nhiều chuyến bay bị chậm trễ đến vài giờ đồng hồ. Vụ việc phản ánh vấn đề trong kiểm soát hoạt động mặt đất, dù không gây thương vong nghiêm trọng.
Tháng 9 năm ngoái, một máy bay không người lái (UAV) không xác định bay vào khu vực Sân bay quốc tế Tân Hải ở thành phố Thiên Tân, khiến sân bay gián đoạn nghiêm trọng trong hai ngày liên tiếp, ảnh hưởng đến hơn 3.000 hành khách. Sự việc này cho thấy lỗ hổng nghiêm trọng trong hệ thống giám sát không phận sân bay.
Về an toàn bay, trên chuyến bay nội địa Cù Châu - Trùng Khánh của hãng hàng không Air China ngày 4/7/2024, một hành khách lần đầu bay mở cửa thoát hiểm vì nhầm cửa nhà vệ sinh, khiến máy bay phải hạ cánh khẩn cấp. Dù không gây hậu quả nghiêm trọng nhưng gây lo ngại về quy trình giám sát nội bộ trên chuyến bay.
Các sự cố trên cho thấy hệ thống an ninh sân bay cần được kiểm soát nhiều tầng và có cơ chế phát hiện sớm cả lỗi kỹ thuật lẫn lỗi của con người.
